Noam Chomsky - Συνέντευξη

Ο Νόαμ Τσόμσκι μιλά στον "Π". Μια πολύ καλή συνέντευξη από το πολίτης online (Κυπριακή ιστοσελίδα). Ο Νόαμ μιλάει για τις εκλογές, οικονομική κρίση, τρομοκρατία, πυρηνικές απειλές και του τελευταίους πολέμους των ΗΠΑ.

Ο Νόαμ Τσόμσκι (Avram Noam Chomsky), είναι καθηγητής στο τμήμα Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (MIT). Έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων και έχει δώσει εκτενείς διαλέξεις πάνω σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν την γλωσσολογία, τη φιλοσοφία και την ιστορία του πνεύματος.

---

Καταπέλτης εναντίον της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής εμφανίζεται ο διεθνούς κύρους καθηγητής του ΜIT Νόαμ Τσόμσκι, στην πρώτη συνέντευξη που παραχώρησε ποτέ σε κυπριακό ΜΜΕ.

Σχολιάζοντας τις αμερικανικές εκλογές, ο Τσόμσκι κάνει λόγο για μάρκετινγκ που έχει ως στόχο να δημιουργήσει απαίδευτους καταναλωτές, που επιδίδονται σε παράλογες επιλογές, υπονομεύοντας τους σκεπτόμενους πολίτες που κάνουν ορθολογικές επιλογές. Σαφέστατα απορρίπτει και τους δύο προεδρικούς υποψηφίους τους οποίους θεωρεί ως εντολοδόχους δύο επιχειρηματικών συμφερόντων τα οποίες κατευθύνουν τόσο το Ρεπουπλικανικό, όσο και το Δημοκρατικό Κόμμα. Στη συνέντευξη, ο Αμερικανός διανοούμενος μιλά για την παγκόσμια φτώχεια και μαστιγώνει ανελέητα την αντιφατική και καταστροφική εξωτερική πολιτική, για την καταδίκη της οποίας ίσως χρειαστεί κάποτε ένα νέο δικαστήριο τύπου Νυρεμβέργης μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο...

Μπροστά στις εκλογές

> Οι προεδρικές εκστρατείες των Ομπάμα και ΜακΚέιν φαίνεται να επικεντρώνονται περισσότερο στο ίματζ και στο θέαμα παρά σε πολιτικές ιδέες και απτές προτάσεις, σε βαθμό που το όποιο πολιτικό περιεχόμενο των εκλογών αντικαθίσταται από φετιχισμούς και είδωλα. Πώς σχολιάζετε αυτή την εμπορευματοποίηση των αμερικανικών εκλογών;

Ένα από τα ευφυέστερα σχόλια για τις εκλογές -και γενικότερα για τη σύγχρονη πολιτική- δημοσιεύτηκε σε ένα άρθρο των Financial Times του Λονδίνου (28 Οκτωβρίου) και έλεγε: "Ένα από τα άτομα που επωφελήθηκαν τα μέγιστα από τη "γενναιοδωρία" των Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, είναι η Έιμι η στιλίστρια. Οι εκθέσεις για τη χρηματοδότηση της εκστρατείας δείχνουν πως η Έιμι Στρότζι, την οποία οι Ρεπουμπλικάνοι "δανείστηκαν" από το ριάλιτι σόου "So You Think You Can Dance" για να φτιασιδώσει τη Σάρα Πέιλιν, έλαβε το απίστευτο ποσό των $22.800 - σχεδόν τα διπλάσια χρήματα από τον Ράντι Σιούνεμαν, τον σύμβουλο του ΜακΚέιν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής". Ουσιαστικά, οι εκλογές διευθύνονται από τη βιομηχανία Δημοσίων Σχέσεων, η οποία "πουλά" τους υποψήφιους ακριβώς όπως πουλά αγαθά μέσω τηλεοπτικών διαφημίσεων. Ο στόχος του μάρκετινγκ είναι να δημιουργήσει απαίδευτους καταναλωτές που επιδίδονται σε παράλογες επιλογές, υπονομεύοντας τους σκεπτόμενους πολίτες που κάνουν ορθολογικές επιλογές. Οι ίδιες τεχνικές χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν τη Δημοκρατία. Η εκστρατεία του ΜακΚέιν ήταν τουλάχιστον τίμια όταν ανήγγειλε πως τα πολιτικά ζητήματα δεν θα ήταν σημαντικά στην εκστρατεία, παρά μόνο οι προβαλλόμενες προσωπικότητες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που εξηγούν γιατί τα πολιτικά ζητήματα αποκλείονται από την ατζέντα της εκστρατείας: για μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων, και τα δύο κόμματα -δηλαδή, οι δύο κλίκες που εκπροσωπούν τον επιχειρηματικό κόσμο των ΗΠΑ- εκφράζουν πολύ πιο δεξιές απόψεις απ' ό,τι το εκλογικό σώμα. Αυτό αποκαλύπτεται από καιρού εις καιρόν από διάφορες μελέτες για την κοινή γνώμη. Οι διάφορες ελίτ των ΗΠΑ πάντα έβλεπαν τη δημοκρατία ως απειλή, και δικαιολογημένα. Οι ειδήμονες σε θέματα δημοκρατίας, από όλο το πολιτικό φάσμα, το παραδέχονται με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές.

> Εδώ και αρκετές δεκαετίες, οι σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής αντιλαμβάνονται την υπερπόντια προστασία των πετρελαίων ως έναν καθοριστικό παράγοντα της "εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ", επιβάλλοντας την απειλή και τη χρήση στρατιωτικής βίας. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, που παρέχεται από το συντηρητικό Εθνικό Ίδρυμα του Συμβουλίου Άμυνας (National Defence Council Foundation), η "προστασία" των πετρελαίων μόνο στον Περσικό Κόλπο στοιχίζει στο Υπουργείο Οικονομικών 138 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Τόσο για το Δημοκρατικό, όσο και για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, η δαπάνη τέτοιων αμύθητων ποσών για την προστασία των ξένων πετρελαίων γίνεται αποδεκτή ως αδιαμφισβήτητη σοφία. Αν λοιπόν ο σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ καθορίζεται από πολιτικοστρατηγικά και πολεμο-βιομηχανικά συμφέροντα, τα οποία υπερβαίνουν την όποια προεδρική εκστρατεία, πώς μπορεί η εκλογή του όποιου εκ των δύο υποψηφίων (Ομπάμα ή ΜακΚέιν) να επηρεάσει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ;

Πράγματι, υπ' αυτή την έννοια δεν υπάρχει αισθητή διαφορά ανάμεσα στους δύο υποψήφιους, και η προοπτική της "αλλαγής" είναι μηδαμινή. Η πολιτική που αναφέρατε, χρονολογείται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -κι ακόμα παλαιότερα. Για λόγους προπαγάνδας, ωστόσο, οι αυταπόδεικτες αυτές αλήθειες απορρίπτονται κατηγορηματικά από την πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ, καθώς δεν συνάδουν με το δόγμα της "αγνότητας των στόχων", το οποίο οι πολιτικοί αρέσκονται να διακηρύσσουν. Όμως, σε κρίσιμες στιγμές, οι σκληρές αλήθειες της εξωτερικής πολιτικής αποκαλύπτονται. Όπως, για παράδειγμα, αμέσως μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, όταν η διακυβέρνηση του (πρώτου) Μπους εξέδωσε μια νέα έκθεση Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας, όπου εξηγούσε πως μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης όλα θα συνέχιζαν όπως πριν, αλλά υπό μια νέα ρητορεία. Συγκεκριμένα, οι αμερικανικές δυνάμεις επέμβασης θα διατηρούνταν στη Μέση Ανατολή, μόνο που πλέον οι "απειλές στα συμφέροντά μας" που προέρχονταν από αυτή την περιοχή δεν μπορούσαν πλέον να χρεωθούν στο Κρεμλίνο, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες όπου επικαλούνταν τον Ψυχρό Πόλεμο για να νομιμοποιήσουν την εξωτερική τους πολιτική στην εν λόγω περιοχή. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Καθώς γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο για την Ουάσινγκτον να διατηρήσει τα προσχήματα για την εισβολή στο Ιράκ, τα αίτια του πολέμου διατυπώνονται πλέον ξεκάθαρα, χωρίς περιστροφές και καρυκεύματα. Για παράδειγμα, οι εκδότες της Washington Post επέπληξαν πρόσφατα τον Ομπάμα λέγοντας πως διαπράττει σοβαρότατο σφάλμα με το να μετατοπίζει την προσοχή από τον πόλεμο του Ιράκ σε αυτόν του Αφγανιστάν, καθώς "η στρατηγική σημασία [του Αφγανιστάν] ωχριά σε σύγκριση με αυτήν του Ιράκ, το οποίο βρίσκεται στο γεωπολιτικό κέντρο της Μέσης Ανατολής και περιλαμβάνει τεράστια αποθέματα πετρελαίου". Ας σταματήσουμε λοιπόν όλες αυτές τις ανοησίες περί όπλων μαζικής καταστροφής και εκδημοκρατισμού.


Παγκόσμια οικονομική κρίση

> Από την εποχή της Ύφεσης του '29, η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση είναι η χειρότερη του είδους της. Ο Δυτικός Κόσμος υποσχέθηκε να στηρίξει τις τράπεζές του με περισσότερα από 3 τρις δολάρια, την ώρα που δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι -μόνο στον ανεπτυγμένο κόσμο- υποφέρουν από πείνα και φτώχεια. Μόνο ένα μικρό μέρος αυτού του πραγματικά αμύθητου ποσού θα μπορούσε να διατεθεί για την καταπολέμηση της φτώχειας. Θα συμφωνούσατε πως δεν έχουμε την απαραίτητη πολιτική βούληση για ένα νέο, παγκόσμιο "New Deal";

Αυτό που λέτε είναι σωστό. Και είναι κάτι που δεν περνά απαρατήρητο σε περισσότερο πολιτισμένα μέρη του κόσμου. Στην Μπαγκλαντές η εφημερίδα Nation παρατηρεί ότι "Είναι πολύ χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τρισεκατομμύρια έχουν ξοδευτεί μέχρι στιγμής για το μπάλωμα ηγεμονικών παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, ενώ την ίδια στιγμή από το συγκριτικά μικρό ποσό των 12,3 δισεκατομμυρίων που έχει συμφωνηθεί νωρίτερα αυτό το χρόνο στην Ιταλία να δοθεί για την αντιστάθμιση της κρίσης της πείνας, μόνο 1 εκατομμύριο δολάρια έχουν παραδοθεί". Κατ' ακρίβεια, κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στις ΗΠΑ. Τα ΜΜΕ υποστήριξαν με ενθουσιασμό τη βοήθεια προς τις τράπεζες, αλλά εναντιώνονται ηχηρά στην παραχώρηση βοήθειας στη φθίνουσα αυτοκινητοβιομηχανία. Η πραγματικότητα παρουσιάζεται πολύ καλά από τον οικονομολόγο Dean Baker, ο οποίος εξετάζει τις εκ διαμέτρου διαφορετικές αντιδράσεις: "Στο κάτω-κάτω, ο μέσος εργάτης σε αυτοκινητοβιομηχανία λαμβάνει εισόδημα 56.650 δολαρίων το χρόνο. Αυτό είναι σχεδόν όσα κερδίζει ο Robert Rubin σε μία ημέρα. Ποιοι νομίζουν ότι είναι αυτοί οι εργάτες των αυτοκινητοβιομηχανιών;". Ο Rubin είναι ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Citigroup, και ως ο άνθρωπος που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών του Κλίντον, φέρει σημαντική ευθύνη για τη μανία απορρύθμισης που αποτέλεσε κρίσιμο παράγοντα για την υφιστάμενη καταστροφή. Από αυτή την κρίση επωφελήθηκε τα μέγιστα όταν μεταφέρθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών του Κλίντον στην παρούσα του θέση. Αυτό οδήγησε τον επιφανή οικονομολόγο Tim Canova να θέσει το ερώτημα γιατί δεν έχουν απαγγελθεί καταγγελίες εναντίον του Rubin "για αυτές τις προφανείς παραβιάσεις του νόμου περί Ηθικής στη Διακυβέρνηση;".

> Πιστεύετε πως η οικονομική κρίση θα επηρεάσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ;

Ίσως να μην την επηρεάσει και πολύ. Η κρίση είναι εξίσου σοβαρή στην Ευρώπη, όσο είναι στις ΗΠΑ, και εξαπλώνεται και στον υπόλοιπο κόσμο, αν και ορισμένες χώρες που απορρίπτουν τη νεοφιλελεύθερη "συναίνεση της Ουάσινγκτον" -όπως η Κίνα- είναι πιο προστατευμένες από την κρίση, που προέρχεται από την απορρυθμισμένη χρηματοοικονομική φιλελευθεροποίηση. Προς το παρόν, οι επενδυτές που αποζητούν ασφάλεια στρέφονται στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας το ηγεμονικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα. Ωστόσο, πολλά θα κριθούν από το κατά πόσον οι χώρες που συσσώρευσαν μεγάλα ξένα αποθέματα -Ιαπωνία, Κίνα, Ντουμπάι και άλλες- θα συνεχίσουν να δέχονται χαμηλές αποδόσεις στις επενδύσεις τους, χρηματοδοτώντας το χρέος των ΗΠΑ, προκειμένου να διατηρήσουν την αγορά των ΗΠΑ στην οποία στηρίζονται. Ένα άλλο στοίχημα που παραμένει ανοιχτό, είναι το κατά πόσο θα επιβιώσει η ισχύουσα παγκόσμια οικονομική τάξη, νοουμένου ότι το χρέος των ΗΠΑ υποστηρίζεται από ξένους δανειστές.

Κατά της τρομοκρατίας

> Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας παρουσιάζεται να εξαπολύεται στο όνομα της ίδιας της ανθρωπότητας, στην οποία ο (απόλυτα κακός) εχθρός δεν ανήκει. Με παρόμοιο τρόπο, ο Μπιν Λάντεν και άλλοι εξέχοντες ισλαμιστές ηγέτες αντιλαμβάνονται τον κόσμο με τον ίδιο μανιχαϊσμό, υιοθετώντας εξίσου απόλυτους όρους. Όπως οι ισλαμιστές κάνουν τη διάκριση μεταξύ "πιστών" και "απίστων", έτσι και ο Μπους διαίρεσε την υφήλιο σε "καλούς" και "κακούς". Μήπως αυτός ο πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι άλλο από μία "σύγκρουση φονταμενταλισμών";

Η ίδια ρητορική χρησιμοποιήθηκε από τον Ρέιγκαν όταν εξήγγειλε τον "Πόλεμο Κατά της Τρομοκρατίας" 20 χρόνια νωρίτερα: ισχυριζόταν πως καταπολεμούσε την (κρατικά κατευθυνόμενη) διεθνή τρομοκρατία, την "πανούκλα της σύγχρονης εποχής", την "επιστροφή της βαρβαρότητας", κτλ. Ο πρώτος "Πόλεμος Κατά της Τρομοκρατίας" εξουδετερώθηκε από την ίδια την ιστορία, επειδή μετατράπηκε πολύ γρήγορα σ' έναν άγριο τρομοκρατικό πόλεμο που ρήμαξε την κεντρική Αμερική, τη νότια Αφρική και άλλα μέρη. Η ισλαμική τρομοκρατία είναι πέρα για πέρα αληθινή, και αποτελεί μια σοβαρή απειλή, η οποία ωστόσο διογκώνεται και οξύνεται από την ίδια την αντίδραση της διακυβέρνησης Μπους. Αρκεί να αναφέρουμε πως τα κρούσματα τρομοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα εφταπλασιάστηκαν από την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Ας επισημανθεί επίσης πως το κίνημα της Τζιχάντ ήταν ιδιαίτερα επικριτικό απέναντι στον τυχοδιωκτισμό και την εγκληματικότητα του Μπιν Λάντεν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Αντί να αδράξει λοιπόν την ευκαιρία -προκειμένου να διασπάσει το ισλαμιστικό κίνημα και να κινητοποιήσει τις δυνάμεις αντίστασης κατά του Μπιν Λάντεν- ο Μπους αποφάσισε να λειτουργήσει ως πράκτορας στρατολόγησης του Οσάμα. Έτσι, οι ίδιοι οι σεβαστοί κληρικοί που εξέδιδαν φετβάδες (θρησκευτικά διατάγματα) κατά του Λάντεν, σύντομα άρχισαν να εκδίδουν φετβάδες κατά του Μπους. Η τρομοκρατία είναι έγκλημα. Η ορθή αντίδραση στα εγκλήματα είναι να εντοπίζονται οι δράστες, να συλλαμβάνονται και να κρίνονται ενώπιον της δικαιοσύνης. Μια ακόμη σοφότερη αντίδραση -ειδικά στην περίπτωση της τρομοκρατίας- θα ήταν να λαμβάνονταν υπόψη οι αδικίες τις οποίες επικαλούνται οι τρομοκράτες για τις πράξεις τους, κι αν είναι όντως έτσι, οι αδικίες αυτές να θίγονται και να αντιμετωπίζονται ενώπιον της κοινής γνώμης. Έτσι ακριβώς εξαλείφθηκε η τρομοκρατία στη Β. Ιρλανδία. Αλλά, δυστυχώς, τέτοια μέτρα δεν τα διανοούνται καν στις ΗΠΑ. Και οι λόγοι έχουν να κάνουν με τη δεύτερη ερώτηση που μου απευθύνατε: για τον έλεγχο των παγκόσμιων ενεργειακών πηγών, και την παγκόσμια κυριαρχία γενικότερα.

> Εκφράζεται συχνά η άποψη πως ο -οδηγούμενος από τις ΗΠΑ- "Πόλεμος Κατά της Τρομοκρατίας" δεν έφερε αποτελέσματα σε ό,τι αφορά το στόχο του για την προάσπιση της ασφάλειας και της ελευθερίας. Σπανιότερα, διατυπώνεται η άποψη πως το αληθινό αντίδοτο κατά της τρομοκρατίας θα ήταν η καταπολέμηση των ίδιων των δομών της αδικίας (πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής, ιστορικής) που τροφοδοτεί την τρομοκρατία. Πως σχολιάζετε;

Ο στόχος του Πολέμου Κατά της Τρομοκρατίας ποτέ δεν υπήρξε η διασφάλιση της ελευθερίας. Ακόμα και ο Στάλιν κι ο Χίτλερ έλεγαν πως προασπίζονται την ελευθερία. Τέτοιες διακηρύξεις είναι αναμενόμενες, κατά κανόνα κενολόγες και ανούσιες. Το αληθινό αντίδοτο στην τρομοκρατία θα ήταν ακριβώς αυτό που εισηγείστε. Και θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μόνο εάν η εξάλειψη της τρομοκρατίας ήταν όντως προτεραιότητα της Δύσης. Όμως έχουμε ουσιαστικές ενδείξεις κι αποδείξεις πως δεν είναι. Εν τω μεταξύ, σημειώστε πως όλη αυτή η ρητορεία περί "τρομοκρατίας" είναι άκρως παραπλανητική, καθώς η ευρύτερη κοινή γνώμη υιοθετεί την προπαγανδιστική προσέγγιση της Δύσης, η οποία περιορίζει την έννοια της τρομοκρατίας στην τρομοκρατία ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ενάντια στις ΗΠΑ, χωρίς να περιλαμβάνουν τη ΔΙΚΗ ΜΑΣ τρομοκρατία ενάντια Σ' ΑΥΤΟΥΣ -η οποία συχνά είναι μαζικότερη και κατά πολύ σκληρότερη. Ο "Πόλεμος Κατά της Τρομοκρατίας" του Ρέιγκαν βρίθει από τέτοια παραδείγματα.

Πυρηνικές απειλές

> Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει επιβάλει αλλεπάλληλες κυρώσεις στο Ιράν, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν απτές αποδείξεις πως η Ισλαμική Δημοκρατία χρησιμοποιεί την πυρηνική της τεχνολογία για τη δημιουργία ενός όπλου μαζικής καταστροφής. Από την άλλη, οι ΗΠΑ έχουν πρόσφατα υπογράψει συμφωνία με την Ινδία για να της πωλήσουν πυρηνική τεχνολογία, τη στιγμή που η Ινδία αρνείται να υπογράψει τις διεθνείς συμβάσεις για την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας...

Το ζήτημα είναι ακόμη πιο παράλογο απ' όσο υπαινίσσεστε. Πριν από ένα χρόνο, η Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ παραδέχτηκε πως -τουλάχιστον από το 2003 και μετά- το Ιράν δεν αναπτύσσει πυρηνικό όπλο. Η συμφωνία ΗΠΑ-Ινδίας αποτελεί ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα ενάντια στο καθεστώς της Μη-Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων, και υπογράφηκε για γεωστρατηγικούς και εμπορικούς λόγους. Είναι μία ακόμη απόδειξη για το πόσο χαμηλά βρίσκεται η διασφάλιση της ανθρώπινης επιβίωσης στις προτεραιότητες των ηγετών. Ας προσθέσουμε πως τα πυρηνικά όπλα του Πακιστάν αναπτύχθηκαν χωρίς κανένα εμπόδιο, χάρη στην απόφαση της διακυβέρνησης Ρέιγκαν να υποστηρίξει τον πιο βάναυσο των δικτατόρων του Πακιστάν, Zia ul-Haq, και των προσπαθειών του για ενίσχυση των εξτρεμιστικών ισλαμιστικών δυνάμεων στη χώρα. Και, φυσικά, οι Αμερικανοί δεν εμποδίζουν ούτε το Ισραήλ -τον αγαπημένο πελάτη της Ουάσινγκτον- από το να αναπτύσσει συνεχώς το πυρηνικό του οπλοστάσιο, παρά το γεγονός πως ούτε αυτό υπέγραψε τη Συνθήκη για τα πυρηνικά. Επίσης, η διακυβέρνηση Μπους έχει διαχρονικά προβεί σε ποικίλα διαβήματα προκειμένου να υπονομεύσει τη Συνθήκη για τα Πυρηνικά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ενός ολέθριου πυρηνικού πολέμου. Είναι γι' αυτόν ακριβώς το λόγο που αρκετοί κορυφαίοι Αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι ο επιθετικός μιλιταρισμός του Μπους οδηγεί στην "έσχατη καταδίκη", και κάνουν έκκληση για το σχηματισμό ενός συνασπισμού των ειρηνόφιλων εθνών για να τον αντιμετωπίσει - οδηγούμενος από την Κίνα! (βλ. John Steinbrunner και Nancy Gallagher, στο περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας των Τεχνών και των Επιστημών).

"Ο πόλεμος των Δις "

> Παρά την ανάπτυξη 150.000 Αμερικανών στρατιωτών και τη δαπάνη εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων (ενός τρισεκατομμυρίου, σύμφωνα με τον νομπελίστα οικονομολόγο Τζόσεφ Στίγκλιτς) το Ιράκ παραμένει μια χώρα βυθισμένη στο χάος. Η "εκπολιτιστική αποστολή" των ΗΠΑ, αποδείχτηκε σκανδαλώδες φιάσκο. Σε ό,τι αφορά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεωρείτε πως τα πράγματα είναι καλύτερα σήμερα απ' ό,τι υπό το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν;

Η "εκπολιτιστική αποστολή" έχει παρομοιαστεί με τις επιδρομές των Μογγόλων κατά τον 13° αιώνα. Δεν πρόκειται περί απλού φιάσκου, αλλά αποτελεί περίτρανο παράδειγμα αυτού που το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης κατονόμασε "υπέρτατο διεθνές έγκλημα" επιθετικότητας. Ερωτάτε αν είναι χειρότερα τα πράγματα τώρα σε σχέση με το καθεστώς του Χουσεΐν: είναι δύσκολο κι άσκοπο να συγκρίνουμε τα τερατουργήματα της κάθε πλευράς. Εάν οι ΗΠΑ ήθελαν πράγματι να ανατρέψουν το καθεστώς τού -για χρόνια φίλου και συμμάχου τους -Χουσεΐν, δεν θα επέβαλλαν για τόσα χρόνια αλλεπάλληλες κυρώσεις και εμπάργκο κατά του Ιράκ. Ένα εμπάργκο που χαρακτηρίστηκε ως "γενοκτονία" και από τους διακεκριμένους διπλωμάτες που ορίστηκαν από τον ίδιο τον Μπους, και οι οποίοι παραιτήθηκαν διαμαρτυρόμενοι. Οι αμερικανικές κυρώσεις ρήμαξαν και καταρράκωσαν την ιρακινή κοινωνία, ενίσχυσαν το τυραννικό καθεστώς και εξανάγκασαν τον ιρακινό λαό να στραφεί στον Σαντάμ για να επιβιώσει. Βέβαια, όλα αυτά δεν αναφέρονται πουθενά στην "ημερήσια διάταξη" των ΗΠΑ.

Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν

> Ποιοι, κατά τη γνώμη σας, είναι οι κύριοι παράγοντες που φαίνονται να οδηγούν στην ήττα των ΗΠΑ και του NATO στον πόλεμο του Αφγανιστάν;

Είναι πρόωρο να μιλάμε για οριστική ήττα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που εξηγούν τις αποτυχίες στο Αφγανιστάν, όπως υπήρχαν λόγοι και για την αποτυχία της ρωσικής εισβολής τη δεκαετία του '80. Στο πλαίσιο αυτού του παραλληλισμού, θα ήταν χρήσιμο να αναλογιστούμε την πρόσφατη έκθεση για το Αφγανιστάν που ετοίμασε ο -ειδήμονας για το Αφγανιστάν- Sir Rodric Braithwaite, ο οποίος διετέλεσε πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στη Μόσχα (1988-1992), και μετά πρόεδρος της Βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Στην έκθεση, ο Braithwaite σημειώνει πως "οι περισσότεροι Αφγανοί νιώθουν περιφρόνηση για τον πρόεδρο Καρζάι, τον οποίο μάλιστα συγκρίνουν με τον Σάχη Shujah, το "πιόνι" των Βρετανών στον πρώτο Αφγανικό Πόλεμο (1839-42)". Σύμφωνα με την έρευνα του Braithwaite, "οι περισσότεροι Αφγανοί σήμερα νιώθουν πως τα πράγματα ήταν καλύτερα υπό το καθεστώς των Σοβιετικών. Τότε, η Καμπούλ ήταν ασφαλής, οι γυναίκες συμμετείχαν στην αγορά εργασίας και τα παιδιά μπορούσαν να παίζουν άφοβα στους δρόμους. Οι Σοβιετικοί έκτισαν εργοστάσια, δρόμους, σχολεία και νοσοκομεία. Οι Ρώσοι στρατιώτες πολεμούσαν στο έδαφος με γενναιότητα, όπως οι αληθινοί πολεμιστές. Δεν σκότωναν γυναίκες και παιδιά από τον αέρα όπως συμβαίνει τώρα. Ακόμα και οι Ταλιμπάν δεν ήταν τόσο βάναυσοι, συγκριτικά: ήταν καλοί Μουσουλμάνοι, τηρούσαν την τάξη και σέβονταν τις γυναίκες -έστω με τον δικό τους τρόπο." Αυτές είναι οι αντιλήψεις και οι μνήμες του αφγανικού λαού σήμερα. Ακόμα κι αν πρόκειται περί μύθου, κι αν δεν αντανακλούν τις ιστορικές πραγματικότητες, αυτές οι συλλογικές απόψεις καταδεικνύουν μια βαθιά και αυξανόμενη απογοήτευση για τα "συμμαχικά" στρατεύματα και τις πολιτικές τους. Η σημαντική αυτή έκθεση του Braithwaite δημοσιεύτηκε στην Financial Times του Λονδίνου, όμως ουδεμία αναφορά έγινε στην αμερικανική έκδοση της εφημερίδας.