Επιθυμία και Υπερκατανάλωση

Φίλοι αναγνώστες,

το πρόβλημα που θα μας απασχολήσει σήμερα είναι το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης και της επιθυμίας. Βλέπετε η υπερκατανάλωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιθυμία και η επιθυμία με την ευτυχία. Για την επιθυμία και την ευτυχία ένας από τους καλύτερους δασκάλους που είχα ήταν ο Επίκουρος. Λίγα ρητά του έχουν σωθεί και αυτά κυρίως σε έργα άλλων συγγραφέων. Αλλά νομίζω ότι είναι αρκετά για να τα συμβουλευτούμε, εξετάζοντας το θέμα. Θα μιλήσω πρώτα για την επιθυμία και μετά θα αφήσω κάποιες φωτογραφίες να μιλήσουν για το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης.

Παρακολουθώντας το ντοκυμαντέρ Century of the Self, του οποίου το πρώτο επεισόδιο έχω ήδη αναρτήσει στο άλλο μου ιστολόγιο, μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε η αναφορά σ'ένα κρίσιμο σημείο στην ιστορία της ανθρωπότητας (αρχές 20ου αιώνα) όπου οι ανάγκες του ανθρώπου επισκιάστηκαν από τις επιθυμίες του. Επιθυμίες πολλές φορές τεχνητές, δηλαδή έντεχνα δημιουργημένες από άλλους , οι οποίες αποβλέπουν με την εκπλήρωση τους σε προσωρινή ευτυχία. Τέτοιου είδους επιθυμίες πραγματικά μας δίνουν μια μικρή δόση ευτυχίας η οποία όμως διαρκεί ελάχιστα. Γι'αυτόν το λόγο καλούμαστε μετά με την μνήμη μας, ή ακόμα και με την αγοραστική μας δύναμη, να το αναμασάμε προσπαθώντας να "ξανανιώσουμε" εκείνη την αρχική ευτυχία. Και να ήταν μόνο αυτό! Βλέπετε τα πάντα είναι σε ζεύγη. Η ευτυχία είναι αδελφή της δυστυχίας, αυτές οι δύο πάνε πάντα μαζί, όπως ακριβώς η ηδονή με τον πόνο, ο θάνατος με τη ζωή. Γι' αυτό λέει ο Επίκουρος: "Καμμία ηδονή αυτή καθ'αυτή δεν είναι κακό, οι τρόποι όμως για να φτάσουμε σε μερικές φέρνουν μαζί τους οχλήσεις πολύ μεγαλύτερες απ'όσο οι ηδονές."

Λέει επίσης κάπου αλλού: "Σε σχέση με κάθε επιθυμία πρέπει να προβάλλονται τα εξής ερωτήματα: Τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που επιζητώ; Τι θα μου συμβεί αν δεν πραγματοποιηθεί;" Αυτές οι ερωτήσεις προϋποθέτουν έναν άνθρωπο που κοιτάει μέσα του και δεν αφήνει τις επιθυμίες του να κυριαρχούν τον εαυτό του χωρίς έλεγχο. Επειδή όμως οι περισσότεροι από εμάς είμαστε απερίσκεπτοι οδηγούμαστε και σε απερίσκεπτες ενέργειες. Έτσι αυτή η απερίσκεπτη κατανάλωση που όλοι μας κάνουμε, έχουν φέρει τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής απ'όποια οπτική γωνία κι αν το δει κανείς. Βιώνουμε καθημερινά το χάλι μας, στην κοινωνία μας ως σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, στην προσωπική μας ζωή με τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις της, στη φύση με τα τεράστια οικολογικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί.

Η ευτυχία ήταν πάντα η ανώτατη επιδίωξη του ανθρώπου. Για την ευτυχία όμως απαραίτητη προϋπόθεση είναι μόνο η εκπλήρωση των βασικών μας αναγκών. Και σίγουρα όλοι μας γνωρίζουμε ότι οι πραγματικές ανάγκες μας είναι ελάχιστες και μάλιστα όλες απλόχερα προσφερόμενες από την φύση (βλ. τροφή, αέρα, νερό, χώρο, υλικά για επιβίωση). Πως λοιπόν ξεγελάμε τόσο εύκολα τον εαυτό μας και οδηγούμαστε στην υπερκατανάλωση, αγνοώντας τις πραγματικές μας ανάγκες με συνέπεια πολλές φορές να οδηγούμαστε ακόμα και σε αδιέξοδο ως προς την εκπλήρωση των βασικών μας (βλ. υγεία) αναγκών; Και πάλι ο Επίκουρος, έρχεται να μας δώσει τα φώτα του: "Αν ζεις σύμφωνα με την φύση, δεν θα γίνεις ποτέ φτωχός αλλά αν ζεις σύμφωνα με γνώμες δεν θα γίνεις ποτέ πλούσιος. Η φύση απαιτεί λίγα, ενώ οι γνώμες πάρα πολλά." Είναι λοιπόν που θέλουμε να ζήσουμε σύμφωνα με την γνώμη των άλλων η οποία τόσο επιστημονικά προπαγανδίζεται γύρω μας, πολλές φορές δε, ακόμα και από μας τους ίδιους, όταν παπαγαλίζουμε απόψεις που ακούσαμε και ενστερνιστήκαμε χωρίς ποτέ να τους δώσουμε την απαιτούμενη προσοχή. Είναι επειδή απομακρυνθήκαμε από την φύση που μέρος της αποτελούμε.

Βλέπετε η ζωή στην πόλη, το κυνήγι των υλικών απολαύσεων, ο υπερπληθυσμός είναι μερικά από τα προβλήματα που μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε βασικούς νόμους της φύσης. Ουσιαστικά έχουμε ξεχάσει να ζούμε γιατί έχουμε ξεχάσει να είμαστε. Έχουμε θάψει βαθειά μέσα μας την εκ γενετής γνώση μας του τι είναι ηθικό και δίκαιο. Την αρετή που έχει ο καθένας μέσα του. Γιατί είναι μεγάλη ευθύνη και συνεπώς βαρύ φορτίο και έτσι το αποτινάξαμε από πάνω μας και το εμπιστευτήκαμε σε άλλους (άρχοντες και δεσποτάδες) για να μπορέσουμε πλέον "ελεύθεροι" να κυνηγήσουμε τις επίγειες και ασήματες επιθυμίες. Κάπως έτσι χάσαμε τον δρόμο μας προς την ευτυχία. Ξανά ο Επίκουρος μας το θυμίζει:"Δεν είναι δυνατό να ζει κανείς ευχάριστα, αν δε ζει φρόνιμα, ηθικά και δίκαια, όπως και δεν μπορεί να ζει φρόνιμα, ηθικά και δίκαια αν δε ζει ευχάριστα."

Δεδομένου ότι οι βασικές μας ανάγκες υπερκαλύπτονται από την αφθονία της φύσης, θεωρώ ότι η παιδεία του ανθρώπου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ευτυχίας. Μέσω αυτής μπορούμε μόνο να κατανοήσουμε την Αλήθεια και να ζήσουμε ευτυχισμένα. Και η παιδεία όπως την εννοώ εγώ είναι μια συνεχής προσπάθεια (αγώνας αν θέλετε) όχι προς την συσσώρευση της γνώσης αλλά προς την κατανόηση της Αλήθειας, δηλ. αυτού που είναι, ή αν προτιμάτε, του σωστού τρόπου ζωής.

Η παιδεία τώρα μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Μία από τις οποίες είναι η τέχνη. Παρακάτω φιλοξενώ φωτογραφίες που έλαβα από ένα email. (Εδώ δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω εκτός από τον φίλο Πάνο για το email και τον καλό φίλο αυτού του ιστολογίου Γιάννη Ζαμπετάκη για την πολύ καλή του ανάρτηση του με τίτλο "Η Πλαστική Σακούλα είναι Παντοτινή!" καθώς και το άρθρο του στο Βήμα που αποτέλεσαντην αφορμή αυτής της ανάρτησης.) Η τέχνη λοιπόν αυτή αυτοαποκαλείται Waste Art (σε ελεύθερη μετάφραση Τέχνη με Σκουπίδια). Πρόκειται για μέρος φωτογραφίων από μια έκθεση με τίτλο "Running the numbers, an American Self Portrait" (σε ελεύθερη μετάφραση Ένα Αυτοπορτραίτο της Αμερικής με Αριθμούς) . Οι φωτογραφίες δίνονται σε σειρά μεγένθυσης και οι αριθμοί που αναφέρονται είναι από τις ποσότητες σκουπιδιών που πετιούνται ΜΟΝΟ στις Η.Π.Α. Απλώς αναλογιστείτε ποιά είναι τα νούμερα για όλον τον κόσμο. Το μύνημα που ήθελε η έκθεση να περάσει ήταν το εξής:

Η περιβαλλοντογική υποβάθμιση είναι αθροιστικό αποτέλεσμα της δράσης του καθενός μας...
Επομένως η λύση του προβλήματος βρίσκεται στον καθένα από εμάς!
Σκεφτείτε τον πλανήτη μας, σκεφτείτε πριν χρησιμοποιήσετε.
Μειώστε, ξαναχρησιμοποιείστε, ανακυκλώστε...

Αυτές και άλλες πολλές, ακόμα καλύτερες φωτογραφίες, καθώς και τους αριθμούς που τις συνοδεύουν μπορείτε να βρείτε στον ενδιαφέρον ιστότοπο: www.chrisjordan.com. Συστήνω ανεπιφύλακτα μια επίσκεψη γιατί το αξίζει!

106.000 κουτάκια αλουμινίου πετιούνται στα σκουπίδια κάθε 30 δευτερόλεπτα

60.000 πλαστικές σακούλες πετιούνται κάθε 5 δευτερόλεπτα

2.000.000 πλαστικά μπουκάλια πετιούνται κάθε 5 λεπτά

426.000 κινητά τηλέφωνα πετιούνται καθημερινά

200.000 πακέτα τσιγάρων, όσοι και οι αμερικάνοι που πεθαίνουν κάθε 6 μήνες από αυτά.

1.000.000 πλαστικά κυπελλάκια όσα πετιούνται σε 6 ώρες πτήσεων στην Αμερική.

Ακολουθούν δύο δώρα-μπόνους προς επιβράβευση της υπομονής σας...

Δώρο Νο.1: Το παρακάτω βίντεο δεν έχει σχέση με την έκθεση αλλά είναι μία απίστευτη προσομοίωση των πτήσεων όλων των αεροπλάνων (σημειωμένα με κίτρινες βουλίτσες) σε 24 ώρες στη γη μέσα σε 1 λεπτό και 10 δευτερόλεπτα. Απολαύστε και σκεφτείτε...



Δώρο Νο.2: Αυτός ο σύνδεσμος (Νηστικό αρκούδι) έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να μας μάθει που να βάζουμε τα ψώνια μας και γιατί. Πως; Απλώς σύρετε την πατάτα στις διάφορες σακούλες που βρίσκονται από κάτω και μάθετε από τα έξυπνα και αστεία σχόλια.