Το τελευταίο γνωμικό που κατατέθηκε

Ο Χρύσιππος ο Σολεύς είπε: " "Θα συμπεραίναμε στην περίπτωση ενός όμορφου σπιτιού ότι χτίστηκε για τους ιδιοκτήτες τους και όχι για ποντίκια. Οφείλουμε επομένως, με τον ίδιο τρόπο, να θεωρούμε το σύμπαν σαν το σπίτι των θεών.""

Σάββατο 21 Φεβρουαρίου 2009

Επιθυμία και Υπερκατανάλωση

Φίλοι αναγνώστες,

το πρόβλημα που θα μας απασχολήσει σήμερα είναι το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης και της επιθυμίας. Βλέπετε η υπερκατανάλωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιθυμία και η επιθυμία με την ευτυχία. Για την επιθυμία και την ευτυχία ένας από τους καλύτερους δασκάλους που είχα ήταν ο Επίκουρος. Λίγα ρητά του έχουν σωθεί και αυτά κυρίως σε έργα άλλων συγγραφέων. Αλλά νομίζω ότι είναι αρκετά για να τα συμβουλευτούμε, εξετάζοντας το θέμα. Θα μιλήσω πρώτα για την επιθυμία και μετά θα αφήσω κάποιες φωτογραφίες να μιλήσουν για το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης.

Παρακολουθώντας το ντοκυμαντέρ Century of the Self, του οποίου το πρώτο επεισόδιο έχω ήδη αναρτήσει στο άλλο μου ιστολόγιο, μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε η αναφορά σ'ένα κρίσιμο σημείο στην ιστορία της ανθρωπότητας (αρχές 20ου αιώνα) όπου
οι ανάγκες του ανθρώπου επισκιάστηκαν από τις επιθυμίες του. Επιθυμίες πολλές φορές τεχνητές, δηλαδή έντεχνα δημιουργημένες από άλλους , οι οποίες αποβλέπουν με την εκπλήρωση τους σε προσωρινή ευτυχία. Τέτοιου είδους επιθυμίες πραγματικά μας δίνουν μια μικρή δόση ευτυχίας η οποία όμως διαρκεί ελάχιστα. Γι'αυτόν το λόγο καλούμαστε μετά με την μνήμη μας, ή ακόμα και με την αγοραστική μας δύναμη, να το αναμασάμε προσπαθώντας να "ξανανιώσουμε" εκείνη την αρχική ευτυχία. Και να ήταν μόνο αυτό! Βλέπετε τα πάντα είναι σε ζεύγη. Η ευτυχία είναι αδελφή της δυστυχίας, αυτές οι δύο πάνε πάντα μαζί, όπως ακριβώς η ηδονή με τον πόνο, ο θάνατος με τη ζωή. Γι' αυτό λέει ο Επίκουρος: "Καμμία ηδονή αυτή καθ'αυτή δεν είναι κακό, οι τρόποι όμως για να φτάσουμε σε μερικές φέρνουν μαζί τους οχλήσεις πολύ μεγαλύτερες απ'όσο οι ηδονές."

Λέει επίσης κάπου αλλού: "
Σε σχέση με κάθε επιθυμία πρέπει να προβάλλονται τα εξής ερωτήματα: Τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που επιζητώ; Τι θα μου συμβεί αν δεν πραγματοποιηθεί;" Αυτές οι ερωτήσεις προϋποθέτουν έναν άνθρωπο που κοιτάει μέσα του και δεν αφήνει τις επιθυμίες του να κυριαρχούν τον εαυτό του χωρίς έλεγχο. Επειδή όμως οι περισσότεροι από εμάς είμαστε απερίσκεπτοι οδηγούμαστε και σε απερίσκεπτες ενέργειες. Έτσι αυτή η απερίσκεπτη κατανάλωση που όλοι μας κάνουμε, έχουν φέρει τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής απ'όποια οπτική γωνία κι αν το δει κανείς. Βιώνουμε καθημερινά το χάλι μας, στην κοινωνία μας ως σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, στην προσωπική μας ζωή με τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις της, στη φύση με τα τεράστια οικολογικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί.

Η ευτυχία ήταν πάντα η ανώτατη επιδίωξη του ανθρώπου. Για την ευτυχία όμως απαραίτητη προϋπόθεση είναι μόνο η εκπλήρωση των βασικών μας αναγκών. Και σίγουρα όλοι μας γνωρίζουμε ότι οι πραγματικές ανάγκες μας είναι ελάχιστες και μάλιστα όλες απλόχερα προσφερόμενες από την φύση (βλ. τροφή, αέρα, νερό, χώρο, υλικά για επιβίωση). Πως λοιπόν ξεγελάμε τόσο εύκολα τον εαυτό μας και οδηγούμαστε στην υπερκατανάλωση, αγνοώντας τις πραγματικές μας ανάγκες με συνέπεια πολλές φορές να οδηγούμαστε ακόμα και σε αδιέξοδο ως προς την εκπλήρωση των βασικών μας (βλ. υγεία) αναγκών; Και πάλι ο Επίκουρος, έρχεται να μας δώσει τα φώτα του: "
Αν ζεις σύμφωνα με την φύση, δεν θα γίνεις ποτέ φτωχός αλλά αν ζεις σύμφωνα με γνώμες δεν θα γίνεις ποτέ πλούσιος. Η φύση απαιτεί λίγα, ενώ οι γνώμες πάρα πολλά." Είναι λοιπόν που θέλουμε να ζήσουμε σύμφωνα με την γνώμη των άλλων η οποία τόσο επιστημονικά προπαγανδίζεται γύρω μας, πολλές φορές δε, ακόμα και από μας τους ίδιους, όταν παπαγαλίζουμε απόψεις που ακούσαμε και ενστερνιστήκαμε χωρίς ποτέ να τους δώσουμε την απαιτούμενη προσοχή. Είναι επειδή απομακρυνθήκαμε από την φύση που μέρος της αποτελούμε.

Βλέπετε η ζωή στην πόλη, το κυνήγι των υλικών απολαύσεων, ο υπερπληθυσμός είναι μερικά από τα προβλήματα που μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε βασικούς νόμους της φύσης. Ουσιαστικά έχουμε ξεχάσει να ζούμε γιατί έχουμε ξεχάσει να
είμαστε. Έχουμε θάψει βαθειά μέσα μας την εκ γενετής γνώση μας του τι είναι ηθικό και δίκαιο. Την αρετή που έχει ο καθένας μέσα του. Γιατί είναι μεγάλη ευθύνη και συνεπώς βαρύ φορτίο και έτσι το αποτινάξαμε από πάνω μας και το εμπιστευτήκαμε σε άλλους (άρχοντες και δεσποτάδες) για να μπορέσουμε πλέον "ελεύθεροι" να κυνηγήσουμε τις επίγειες και ασήματες επιθυμίες. Κάπως έτσι χάσαμε τον δρόμο μας προς την ευτυχία. Ξανά ο Επίκουρος μας το θυμίζει:"Δεν είναι δυνατό να ζει κανείς ευχάριστα, αν δε ζει φρόνιμα, ηθικά και δίκαια, όπως και δεν μπορεί να ζει φρόνιμα, ηθικά και δίκαια αν δε ζει ευχάριστα."

Δεδομένου ότι οι βασικές μας ανάγκες υπερκαλύπτονται από την αφθονία της φύσης, θεωρώ ότι η παιδεία του ανθρώπου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ευτυχίας. Μέσω αυτής μπορούμε μόνο να κατανοήσουμε την Αλήθεια και να ζήσουμε ευτυχισμένα. Και η παιδεία όπως την εννοώ εγώ είναι μια συνεχής προσπάθεια (αγώνας αν θέλετε) όχι προς την συσσώρευση της γνώσης αλλά προς την κατανόηση της Αλήθειας, δηλ. αυτού που είναι, ή αν προτιμάτε, του σωστού τρόπου ζωής.

Η παιδεία τώρα μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Μία από τις οποίες είναι η τέχνη. Παρακάτω φιλοξενώ φωτογραφίες που έλαβα από ένα email. (Εδώ δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω εκτός από τον φίλο Πάνο για το email και τον καλό φίλο αυτού του ιστολογίου Γιάννη Ζαμπετάκη για την πολύ καλή του ανάρτηση του με τίτλο "Η Πλαστική Σακούλα είναι Παντοτινή!" καθώς και το άρθρο του στο Βήμα που αποτέλεσαντην αφορμή αυτής της ανάρτησης.) Η τέχνη λοιπόν αυτή αυτοαποκαλείται Waste Art (σε ελεύθερη μετάφραση Τέχνη με Σκουπίδια). Πρόκειται για μέρος φωτογραφίων από μια έκθεση με τίτλο "Running the numbers, an American Self Portrait" (σε ελεύθερη μετάφραση Ένα Αυτοπορτραίτο της Αμερικής με Αριθμούς) . Οι φωτογραφίες δίνονται σε σειρά μεγένθυσης και οι αριθμοί που αναφέρονται είναι από τις ποσότητες σκουπιδιών που πετιούνται ΜΟΝΟ στις Η.Π.Α. Απλώς αναλογιστείτε ποιά είναι τα νούμερα για όλον τον κόσμο. Το μύνημα που ήθελε η έκθεση να περάσει ήταν το εξής:
Η περιβαλλοντογική υποβάθμιση είναι αθροιστικό αποτέλεσμα της δράσης του καθενός μας...
Επομένως η λύση του προβλήματος βρίσκεται στον καθένα από εμάς!

Σκεφτείτε τον πλανήτη μας, σκεφτείτε πριν χρησιμοποιήσετε.
Μειώστε, ξαναχρησιμοποιείστε, ανακυκλώστε...

Αυτές και άλλες πολλές, ακόμα καλύτερες φωτογραφίες, καθώς και τους αριθμούς που τις συνοδεύουν μπορείτε να βρείτε στον ενδιαφέρον ιστότοπο: www.chrisjordan.com. Συστήνω ανεπιφύλακτα μια επίσκεψη γιατί το αξίζει!




106.000 κουτάκια αλουμινίου πετιούνται στα σκουπίδια κάθε 30 δευτερόλεπτα




60.000 πλαστικές σακούλες πετιούνται κάθε 5 δευτερόλεπτα



2.000.000 πλαστικά μπουκάλια πετιούνται κάθε 5 λεπτά



426.000 κινητά τηλέφωνα πετιούνται καθημερινά



200.000 πακέτα τσιγάρων, όσοι και οι αμερικάνοι που πεθαίνουν κάθε 6 μήνες από αυτά.



1.000.000 πλαστικά κυπελλάκια όσα πετιούνται σε 6 ώρες πτήσεων στην Αμερική.


Ακολουθούν δύο δώρα-μπόνους προς επιβράβευση της υπομονής σας...

Δώρο Νο.1: Το παρακάτω βίντεο δεν έχει σχέση με την έκθεση αλλά είναι μία απίστευτη προσομοίωση των πτήσεων όλων των αεροπλάνων (σημειωμένα με κίτρινες βουλίτσες) σε 24 ώρες στη γη μέσα σε 1 λεπτό και 10 δευτερόλεπτα. Απολαύστε και σκεφτείτε...



Δώρο Νο.2: Αυτός ο σύνδεσμος (Νηστικό αρκούδι) έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να μας μάθει που να βάζουμε τα ψώνια μας και γιατί. Πως; Απλώς σύρετε την πατάτα στις διάφορες σακούλες που βρίσκονται από κάτω και μάθετε από τα έξυπνα και αστεία σχόλια.

13 σχόλια:

  1. Φοβερό πάντα τέτοια Ιπτάμενε. Θα το στείλω παντού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. φοβερή η ανάρτηση φίλε!

    δυνατές φωτό...
    αλλά ...ματαιότης...


    δες κι αυτό
    http://environmentfood.blogspot.com/2009/02/homo-consumiens-ecologicus-i.html

    take care

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γεια σου και σενα, φιλτατε και ακρως συμπαθη Ιπταμενε.
    Παντως και συ δεν πας πισω σε δημιουργικη δραστηριοτητα στο χωρο της μπλογκοσφαιρας ! Ειδα ότι προσφατα ξεκινησες καινουργιο μπλογκ με ταινιες… και τι ταινιες! ’’ Συναντησεις με αξιοσημειωτους ανθρωπους-Γκουρτζιεφ ’’. Η συμπαθεια και η εκτιμηση μου σε πνευματικους αναζητητες Ιπταμενους η μη (!), πιστευω ότι βασιζεται σε μια εκλεπτυσμενη συσχετισμενη συγγενεια που μου θυμιζει το "παράδοξο EPR" συσχετισμενων φωτονιων, από τον χωρο της κβαντικης φυσικης. Δηλαδη, δύο φωτόνια, παρ' όλο που βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις και σε εξαιρετικά μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, δρούν, αντιδρούν και αλληλεπιδρουν ταυτόχρονα, αισθανόμενα κατ' αυτόν τον τρόπο τι συμβαίνει το ένα στο άλλο, και μάλιστα ακαριαία, σε χρόνο μηδενικό…
    Ευχομαι καλη συνεχεια. Να εισαι παντα καλα.


    Σχετικα με την αναρτηση.

    Προσδιοριζοντας εννοιολογικα τα 'σκουπιδια ’.
    Πρεπει να γινει σαφες ότι μιλαμε για πολιτιστικα σκουπιδια που η τεχνη αξιοποιει. Ο Baudelaire ελεγε ότι ο μοντερνος καλλιτεχνης ειναι ενας ανθρωπος επιφορτισμενος να μαζευει τα λειψανα μιας μερας από την ζωη της μεγαλουπολης. Όλα οσα πεταξε η μεγαλη πολη, όλα οσα εχασε και περιφρονησε, όλα οσα διελυσε, αυτος τα καταγραφει και τα συλλεγει.

    Είναι αξιοσημειωτο να παρατηρησουμε οτι σημερα ότι θεωρειται για πεταμα, η τεχνη το ξαναβαζει σε λειτουργια. Όταν σταματα η ζωη ενός προιοντος, ο καλλιτεχνης του την ξαναδινει. Σημερα εχει αλλαξει η αντιληψη για τα ''σκουπιδια''. Αυτά που θεωρουσαμε απορριματα την δεκαετια του ’60, σημερα είναι μοδα. Παντως, ειτε σκουπιδι είναι αυτό που βλεπουμε γυρω μας ειτε οχι, ο καλλιτεχνης το οριζει ως αισθητικο προιον. Οποιοδηποτε καταναλωτικο προιον που παυει να είναι χρησιμο, γινεται σκουπιδι. Αυτό όμως το ιδιο το απορριμα πανω σ ’ενα βαθρο η μεσα σ ’ένα καδρο, παυει να είναι σκουπιδι. Συμβαινει μια μεταλλαξη του αντικειμενου. ΣΚΟΥΠΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΑΦΕΛΩΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΑΧΡΗΣΤΟ.

    Σκεφτηκε κανεις ποτε ότι η μεταλλικη καρεκλα του γραφειου που καθεται, θα μπορουσε να προερχεται από μεταλλο παλιου καραβιου που αντεξε σε ολους τους ωκεανους?
    Η καθημερινοτητα των μεσων, του ευτελους, ’ φτωχου ’ υλικου που εχει αποβαλει την υποκρισια του, είναι μια κατακτηση αισθητικης της τεχνης του 20ου αιωνα και εκφραζεται με τα απορριματα ( το προτιμω από την λεξη ’σκουπιδια’.)

    Στην τελικη, το σκουπιδι δεν είναι το χασιμο της μορφης και του περιεχομενου? Με την ταση της επιστροφης στην αρχικη μορφη, στο ατομο, στο μοριο? Κατι που για τον ανθρωπο μπορει να είναι ποιητικο η και …επικινδυνο…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ καλή ανάρτηση."Φωνάζω" για αυτά τα πράγματα εδώ και μήνες μέσα από το blog μου.Αν θυμάμαι καλά πρέπει να σου έχω πει για να το κοιτάξεις και άλλη φορά.Καλή συνέχεια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ Simple Man

    Σ'ευχαριστώ αδελφέ!


    @ Yannis Zabetakis

    Σ'ευχαριστώ και σένα. Ματαιότης δεν είναι τουλάχιστον γι' αυτούς που θα είναι λίγο προετοιμασμένοι. Φαντάσου οι "άλλοι"...

    Την είδα την ανάρτηση από το email που σου 'στειλα. Ήταν βασικά το προσχέδιο της ανάρτησης...

    U2!


    @ Κλείτωρ

    Καλωσήρθες φίλε! Ευχαριστώ διπλά αφού ξέρω ότι εκτιμάς ιδιαίτερα τον Επίκουρο...


    @ ΙΑΝΙS

    Καλωσόρισες και εσύ φίλε!
    Πραγματικά υπάρχει αυτή η συγγένεια που αναφέρεις αφού το διαπιστώνω καθημερινά σχεδόν στη ζωή μου...

    Όσο για την καλλιτεχνική ανάλυση της ανάρτησης, τι να πω; Τα κάλυψες όλα! Αξίζει νομίζω να το κάνεις ανάρτηση στο ιστολόγιο σου...

    Διαβάζοντας την ανάλυση σου, μου θύμισες ένα ντοκυμαντέρ που είχα δει πριν χρόνια σχετικά με μια Αφρικανική χώρα και μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση το γεγονός ότι δεν υπήρχε τίποτα που να μην ανακυκλώνανε. Από ανάγκη και φτώχια φυσικά και ξαναχρησιμοποιούσαν κυριολεκτικά τα πάντα. Η εικόνα που μου έχει μείνει χαραγμένη είναι τα σπίτια που ήταν φτιαγμένα από το μέταλλο των βαρελιών του πετρελαίου...


    @ manolo

    Το ξέρω το ιστολόγιο σου Δον Μανόλο αν και όταν μου το είχες πει ήταν ακόμα στα γεννοφάσκια του αν θυμάμαι καλά. Βλέπω ότι έχεις οργανωθεί πολύ και λέω να το βάλω στη λίστα με τα ιστολόγια μου...
    Βέβαια τα πράματα έτσι όπως τα βλέπω εγώ θα σκληρύνουν πολύ και θα χρειαστεί σύντομα άλλος οδηγός επιβίωσης...
    Καλή συνέχεια και σε σένα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τι να πω εγώ, αφού εσείς οι άλλοι και ο Επίκουρος τα είπατε όλα; Όμως...
    Παρα πολύ μου άρεσε αυτό:
    "Αν ζεις σύμφωνα με την φύση, δεν θα γίνεις ποτέ φτωχός αλλά αν ζεις σύμφωνα με γνώμες δεν θα γίνεις ποτέ πλούσιος. Η φύση απαιτεί λίγα, ενώ οι γνώμες πάρα πολλά."
    Όπως φαίνεται αποστρεφόταν τα περιττά και τους περιττούς. Το ψωμοτύρι-συμβολικά και κυριολεκτικά- του έφτανε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ karry

    Σ'ευχαριστώ και καλωσόρισες στην παρέα.


    @ παπα-Ηλίας

    Το ψωμοτύρι (παρέα μια ντομάτα ή ακόμα και ωμό κρεμμύδι) ανέθρεψε γενιές ολόκληρες. Τώρα πλέον ο γύρος και το κρέας γενικά βρίσκονται παντού σε αφθονία και τόσο φτηνά. Όμως άλλα πιο σημαντικά πράγματα όπως η ευτυχία έχει ακριβύνει πολύ και ούτε με κυάλια δεν μπορείς να την δεις πλέον...
    Βλέπεις ότι έχει τιμή έχει μικρή αξία. (Νίτσε)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Χαίρομαι το στραφτάλισμα της σκέψης.
    Μήπως και ο Χριστός δεν λέει: "Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, αν κατακτήσει ολόκληρο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του"!
    Και την ψυχή μας τη χάνουμε μέσα στη φλυαρία των πραγμάτων και των προσώπων. Που τα καταναλώνουμε και μας καταναλώνουν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Η προσθήκη της φλυαρίας των προσώπων πολύ σημαντική φίλε παπα-Ηλία. Και μάλιστα συμπεριλαμβανομένης και της προσωπικής μας εσωτερικής και εξωτερικής φλυαρίας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πάντα μετράω τις λέξεις, που γράφω ή λέω. Αλλά με σένα ξεθάρρεψα, γιατί με την καλοσύνη σου, μου έχεις γίνει οικείος.
    Αλλά να που το νεκρό γράμμα, πολλές φορές μπορεί να δώσει λαβές για παρεξηγήσεις.
    Όταν γράφω κι όταν μιλάω, ξεκινάω πάντα από τον εαυτό μου. Γιατί η ενδοσκόπηση είναι απαραίτητη.
    Να όμως που κάποτε οι άλλοι μπορεί αυτά, που λες για τον εαυτό σου, να νομίσουν ότι τα λες για εκείνους...
    Είδα μια ωραία φωτογραφία. Αλλά το νέο σου κείμενο δεν μπόρεσα να το διαβάσω, γιατί είναιπολύ ξεθωριασμένο. Δεν ξέρω τι φταίει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Φίλε παπα-Ηλία,

    τι είναι αυτά που λες! Αν και συμφωνώ ότι ένα νεκρό γράμμα μπορεί εύκολα να παρεξηγηθεί το σχόλιο μου ήταν καταρχήν αυτοκριτική και μετά γενικευμένο. Δεν το πήρα προσωπικά και ούτε κατα διάνοια εννοούσα εσένα. Τουναντίον το βρήκα εξαιρετικό και θα αποτελέσει τροφή για μελλοντική ανάρτηση!!
    Βλέπεις ο φλύαρος δεν είναι αυτός που μιλάει σωστά αλλά αυτός που μιλάει χωρίς να λέει τίποτα ή χωρίς να έχει την δυνατότητα να το πει σωστά. Και αν θα έπρεπε να διαλέξω από τους δυό μας τότε σίγουρα ο φλύαρος είμαι εγώ!

    Το κείμενο δεν ξέρω γιατί δεν μπορείς να το διαβάσεις!! Δοκίμασε να ξαναφορτώσεις την σελίδα. Χθες παιδευόμουν με τον υπολογιστή και ίσως είχα κάνει τίποτα λάθος...

    Και μην σε ξανακούσω να μιλάς για "παρεξηγήσεις", εκτός αν δεν κατανόησα αυτό που είπες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Εγγραφή μέσω email

Enter your email address:

Blog Widget by LinkWithin