Πολιτιστικά δρώμενα

Σήμερα κάτι εκτός κλίματος του ιστολογίου αλλά εξίσου σημαντικό. Αν μου επιτραπεί η έκφραση θα το χαρακτήριζα τροφή για την ψυχή. Μια πολύ σημαντική συναυλία της jazz στο Πάλλας στην Αθήνα στις 2/11 και στην Χάγη στις 3/11 από τον Chick Corea, ένα ζωντανό θρύλο της jazz μαζί με τον πασίγνωστο κιθαρίστα John McLaughlin. (Πρώην Mahavinshu Orchestra). Νομίζω ότι κανένας λάτρης της jazz (αλλά και άλλων ειδών μουσικής όπως jazz-rock, afrocuban, fusion κτλ. γιατί κανένας δεν ξέρει τι ακριβώς θα "βγει") δεν πρέπει να χάσει. Εγώ πάντως σίγουρα θα είμαι εκεί... Παραθέτω μια συνέντευξη του στο Ποντίκι και για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε εδώ και εδώ. Για τον McLaughlin εδώ. Για να πάρετε μια ιδέα περί της μουσικής των εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και εδώ! Συνέντευξη: Τσικ Κορία (Ποντίκι, 23.10.2008)

Για πολλούς είναι η τζαζ είδηση της χρονιάς: Ο πιανίστας Τσικ Κορία συναντά τον κιθαρίστα Τζον ΜακΛάφλιν, ύστερα από 40 χρόνια, από την εποχή που, παρέα με τον Μάιλς Ντέιβις σε ανήσυχη φάση, έβαζαν τις βάσεις για να ανοίξει η τζαζ στον ηλεκτρικό ήχο και να συναντηθεί με το ροκ, μέσα από ιστορικά πλέον άλμπουμ, όπως το «Bitches Brew» και το «In Α Silent Way». Στο διάστημα που μεσολάβησε ο πιανίστας Τσικ Κορία έκανε σχεδόν τα πάντα: δημιούργησε ηλεκτρικά και ακουστικά σχήματα, έπαιξε ακουστικό και ηλεκτρικό πιάνο, έκανε σόλο αυτοσχεδιαστικές συναυλίες,…

…δοκίμασε διάφορα μουσικά στυλ, μέχρι και ρεσιτάλ κλασικής μουσικής έκανε. Έφτιαξε τους Circle και τους Return To Forever τη δεκαετία του ’70, δύο συγκροτήματα που άφησαν τη σφραγίδα τους στον ήχο της τζαζ εκείνη τη δύσκολη και μεταβατική περίοδο, καθώς η ροκ λαίλαπα σάρωνε κάθε τι στο πέρασμά της.

Την επόμενη δεκαετία, με δύο διαφορετικά σχήματα, την Elektric και την Acoustic Band, πέτυχε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στις δύο τάσεις, καθώς με έναν μαγικό τρόπο –που οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο χάρισμα της επικοινωνίας με το κοινό– κατόρθωσε να παραμείνει εξαιρετικά δημοφιλής σε μια περίοδο που η τζαζ πάσχιζε από τη μία να ανανεωθεί και από την άλλη να κρατήσει τις ορδές (σχήμα λόγου) των πιστών της οι οποίοι λιποτακτούσαν προς πάσα μουσική κατεύθυνση. Η τζαζ επανήλθε στο προσκήνιο από τα τέλη του ’80, όμως ο Τσικ Κορία δεν είχε φύγει ποτέ, ούτε και κανείς από τους πιστούς του. Ζωντανή απόδειξη ότι οι μεγάλοι μουσικοί είναι πάντοτε μεγάλοι, πέρα και έξω από μόδες. Ταλέντο και αδιάκοπη, σκληρή δουλειά, έκαναν τον Κορία μια πατρική φιγούρα για πολλούς νέους πιανίστες, σεβαστό απ’ όλους και εκλεκτικό όσο ελάχιστοι. Έναν αξιοζήλευτο μουσικό χαμαιλέοντα, με αμέτρητες εργατοώρες στα ένσημά του, τα οποία θα αργήσει να καταθέσει παρά τα 67 του χρόνια. Στις 2 Νοεμβρίου εμφανίζεται στο Παλλάς, με ένα ακόμη καινούργιο σχήμα, τη Five Peace Band, που εκτός του κιθαρίστα Τζον ΜακΛάφλιν περιλαμβάνει τρεις σπουδαίους μουσικούς: τον μπασίστα Κρίστιαν ΜακΜπράιντ, τον ντράμερ Βίνι Κολαγιούτα και τον σαξοφωνίστα Κένι Γκάρετ.

Με την ποικιλία που έχετε εμφανίσει στη δουλειά σας, μας έχετε συνηθίσει να μη γνωρίζουμε τι να περιμένουμε. Και κάθε φορά που ανακοινώνεται μία συναυλία σας το ερώτημα είναι: «Τι θα παίξει αυτή τη φορά;». Λοιπόν, τι;

Τ.Κ.: Ένα από τα στοιχεία που με συναρπάζουν σε αυτό το σχήμα είναι ότι δεν ξέρω πώς θα καταλήξει να ακούγεται ο ήχος μας. Ο Τζον κι εγώ έχουμε δοκιμάσει καινούργιες μουσικές ιδέες, αλλά γνωρίζουμε και οι δύο ότι παίζοντας με μουσικούς τέτοιου διαμετρήματος, ε, τα πάντα μπορούν να συμβούν, και μάλλον κάτι τέτοιο θα συμβεί. Μαζί με τον Τζον έχουμε δουλέψει κάποια μουσικά θέματα για τις αρχικές μας συναυλίες, ορισμένα δικά του και ορισμένα δικά μου, αλλά θα παίξουμε επίσης και παλιότερα κομμάτια και των δυο μας, τα οποία είμαι βέβαιος ότι θα ακουστούν πολύ διαφορετικά με το συγκεκριμένο σχήμα.

Η επανασύνδεση με τον Τζον ΜακΛάφλιν, από την εποχή που παίζατε μαζί στο σχήμα του Μάιλς Ντέιβις, ήταν έκπληξη. Πώς ξαναβρεθήκατε και αποφασίσατε να κάνετε αυτή την περιοδεία;

Τ.Κ.: Ήμουν θαυμαστής της μουσικής και του στυλ που έπαιζε ο Τζον από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στη Νέα Υόρκη, το 1969 νομίζω. Γνωριστήκαμε σε ένα κλαμπ του Χάρλεμ, ο Τζον είχε μόλις έρθει από το Λονδίνο για να παίξει με τον ντράμερ Τόνι Γουίλιαμς και τον κιμπορντίστα Λάρι Γιανγκ και παρ’ όλο που παίξαμε και μαζί σε πολύ σημαντικές δουλειές, αν και βραχύβιες, στην πραγματικότητα δεν είχαμε την ευκαιρία να συνεργαστούμε τόσο εκτεταμένα όσο τώρα, και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτή την ευκαιρία. Φυσικά είχαμε κρατήσει επαφή όλα αυτά τα χρόνια· τελικά βρεθήκαμε πέρυσι και μέσα από τις συζητήσεις μας προέκυψε η δουλειά που θα ακούσετε.

Η οποία είναι, σε κάποιο βαθμό, ένα αφιέρωμα στον Μάιλς Ντέιβις;

Τ.Κ.: Όχι, αν και πρόκειται να παίξουμε κομμάτια του Μάιλς. Αυτό που πρωτίστως με ενδιαφέρει στη μουσική είναι η «μουσική χημεία», την οποία προτιμώ να αποκαλώ «πνευματική χημεία». Φυσικά τη μουσική τη φτιάχνουν άνθρωποι, οι οποίοι όταν έχουν αμοιβαία έλξη και συγγένεια, όπως νιώθω ότι έχουμε ο Τζον κι εγώ, η μουσική είναι εκεί, παρούσα και έτοιμη να εξερευνηθεί. Αυτό θα κάνουμε σ’ αυτή τη συναυλία.

Σας αρέσουν οι επανασυνδέσεις, όπως με την Elektric Band, τον Γκάρι Μπάρτον και τώρα με τον Τζον ΜακΛάφλιν;

Τ.Κ.: Δεν θεωρώ ότι πρόκειται για επανασυνδέσεις, αλλά περισσότερο για προέκταση των μουσικών δημιουργιών που κάναμε στο παρελθόν.

Είναι, υποθέτω, δύσκολο να συνοψίσετε την εμπειρία σας από την εποχή που μαζί με τον Τζον ΜακΛάφλιν παίζατε με τον Μάιλς Ντέιβις, εποχή μεταβατική και για τη μουσική και για τον ίδιο. Μπορείτε όμως να πείτε τι ήταν τελικά το σημαντικότερο για εσάς;

Τ.Κ.: Το ότι βρισκόμουν εκεί τότε. Κάνοντας τη δική μου ανασκόπηση, θεωρώ ότι ήταν μια εποχή ραγδαίων αλλαγών και πειραματισμών στη μουσική. Ο Μάιλς ενθάρρυνε και έδινε ο ίδιος πρώτος το παράδειγμα για αυτούς τους πειραματισμούς. Νομίζω ότι ταυτόχρονα ήθελε να απευθυνθεί και σε πιο νεανικό κοινό. Ο Μάιλς ποτέ δεν ικανοποιούσε τις ταπεινές ορέξεις του κατεστημένου, δεν περίμενε ούτε ζητούσε ποτέ έγκριση για τη μουσική του. Κρατούσε την καλλιτεχνική του προσωπικότητα πάντοτε ανέπαφη. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που διδάχθηκα από εκείνον, όχι μόνο παίζοντας ή κάνοντας παρέα μαζί του, αλλά και μέσα από τη σπουδαία μουσική κληρονομιά που μας άφησε.

Έχετε πει ότι για εσάς «η μουσική είναι επικοινωνία». Ποιος είναι ο ρόλος του θεατή σε αυτή την επικοινωνία;

Τ.Κ.: Κάθε μορφή τέχνης είναι επικοινωνία. Νιώθεις άφατη χαρά όταν βλέπεις σε μια συναυλία το κοινό να χαμογελά και να έχει κέφι. Είναι υπέροχη εμπειρία να προσφέρεις σε κάποιον έστω και μια στιγμή χαράς.

Πιστεύετε ότι η μουσική σήμερα αντικατοπτρίζει την εποχή, όπως συνέβαινε στις δεκαετίες του ’60 και του ’70;

Τ.Κ.: Θα έπρεπε, εφόσον οι καλλιτέχνες εξελίσσουμε διαρκώς τη δημιουργία μας, αλλά δεν μπορούμε όμως να αγνοούμε τα έργα και τους μουσικούς του παρελθόντος. Η μουσική, για μένα, είναι παντοτινή, είτε φτιάχτηκε πριν δύο δευτερόλεπτα είτε πριν 200 χρόνια. Αυτή είναι η ομορφιά της τέχνης.

Συμφωνείτε ότι τριάντα και σαράντα χρόνια πριν οι άνθρωποι έδειχναν περισσότερο πρόθυμοι να εκτεθούν σε μουσικούς πειραματισμούς απ’ ό,τι σήμερα;

Τ.Κ.: Αλήθεια; Εγώ βρίσκω πως παρ’ όλο που περνούν τα χρόνια εξακολουθώ να χαίρομαι τις περιοδείες που κάνω στον κόσμο και να βλέπω το κοινό επίσης να χαίρεται τους αυτοσχεδιασμούς που κάνουμε με τους μουσικούς.

Το «πνεύμα της ελευθερίας» που υπήρχε έντονο στη μουσική του ’60 και του ’70 και το οποίο φαινομενικά αντανακλούσε την ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, σταδιακά αντικαταστάθηκε από τον συντηρητισμό και τη συμβατικότητα στην τέχνη. Υπάρχει κάπου ζωντανό αυτό το πνεύμα σήμερα;

Τ.Κ.: Ναι, είναι ζωντανό στην τζαζ.

Ποιος ήταν εκείνος που σας επηρέασε να γίνετε μουσικός;

Τ.Κ.: Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο μουσική. Ο πατέρας μου ήταν τρομπετίστας και είχε δική του ορχήστρα. Ήταν ο δάσκαλός μου σε ηλικία τεσσάρων ετών, όταν άρχισα να παίζω πιάνο. Μικρός ακόμη χαιρόμουν πολύ την παρέα του πατέρα μου και των μουσικών του. Επέστρεφαν σπίτι μετά από κάποια συναυλία και η μητέρα μου, η Άννα, τους έφτιαχνε αυγά με πατάτες, κάτι σαν ιταλικού τύπου ισπανική ομελέτα. Μου άρεσε αυτή η παρεΐστικη ατμόσφαιρα και ήθελα να του μοιάσω. Κατά κάποιον τρόπο το κλίμα της τζαζ κουβαλούσε πάντοτε μια ανθρώπινη ειλικρίνεια – έτσι μου άρεσε να ζω πάντα.

Και ποιους είχατε για ήρωες στο πιάνο;

Τ.Κ.: Είναι πάρα πολλοί, αλλά οι πρώτες μου επιρροές ήταν ο Μπαντ Πάουελ, ο Δελόνιους Μονκ, ο Χόρας Σίλβερ και βέβαια ο παλιός μου φίλος Μάιλς Ντέιβις, αν και δεν είναι γνωστός ως πιανίστας.

Και αυτή η εντυπωσιακή ποικιλία στη μουσική σας από πού προήλθε;

Τ.Κ.: Υπήρξα τυχερός να δουλέψω με τη λάτιν χορευτική ορχήστρα του Φιλ Μπαρμπόζα όταν πήγαινα ακόμη σχολείο, στο Τσέλσι της Μασαχουσέτης. Ο Μπιλ Φιτς που έπαιζε κόνγκα μου πρωτοέμαθε την αφροκουβανέζικη μουσική. Οι φανταστικοί της ρυθμοί που έκαναν τον κόσμο να χορεύει στην πίστα ήταν μια υγιής εναλλακτική απέναντι στην αντίστοιχη σοβαρότητα της τζαζ.

Γράφοντας μουσική και παίζοντας σε τόσα διαφορετικά στυλ είναι σαν να αλλάζετε ρόλους, να γινόσαστε διαφορετικός άνθρωπος κάθε φορά. Σας έχουν αποκαλέσει «χαμαιλέοντα». Νιώθετε έτσι;

Τ.Κ.: Πλάκα έχει. Είστε ο δεύτερος δημοσιογράφος που μου αναφέρει τη λέξη «χαμαιλέων»! Σε όλη μου τη ζωή άλλαζα κατευθύνσεις και δεν το θεωρώ μειονέκτημα. Μου αρέσει, χαίρομαι να αντιμετωπίζω διαφορετικές μουσικές προκλήσεις, γιατί μου δίνουν την ευκαιρία να μαθαίνω καινούργια πράγματα και αυτός είναι ένας από τους εγωιστικούς λόγους που με κάνουν να θέλω πολύ να παίξω με τον Τζον, τον Κένι, τον Βίνι και τον Κρίστιαν.

Η ζωντανή μουσική είναι ακόμη... ζωντανή; Ικανή να παρακινεί τους ανθρώπους να σηκωθούν από τον καναπέ τους;

Τ.Κ.: Το κάνω εδώ και πενήντα χρόνια σχεδόν και δεν είδα να υπάρχει τώρα λιγότερο ενδιαφέρον για τη ζωντανή μουσική απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Η πολιτική ξαναμπήκε δυναμικά στην ατζέντα στις ΗΠΑ από τη στιγμή που ο Μπαράκ Ομπάμα εμφανίστηκε στο προσκήνιο. Ως καλλιτέχνης αλλά και ως πολίτης νιώθετε την ανάγκη να έχετε λόγο στις πολιτικές εξελίξεις;

Τ.Κ.: Είναι καθήκον κάθε πολίτη, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που κάνει, να έχει λόγο στα πράγματα και να τον χρησιμοποιεί. Σήμερα όμως οι κυβερνήσεις δεν αντιπροσωπεύουν πάντοτε τις απόψεις των πολιτών.

Την ημέρα που θα φτάνετε στην Αθήνα οι ΗΠΑ θα βρίσκονται μερικά 24ωρα πριν την εκλογή νέου προέδρου. Τι περιμένετε από τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ;

Τ.Κ.: Μερικές φορές αυτά που περιμένουμε να κάνουν οι πρόεδροι και αυτά που τελικά κάνουν είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Ξέρω ότι δεν θέλω να γίνονται πόλεμοι, γιατί πληγώνουν τους ανθρώπους, διαταράσσουν την οικονομία και το επίπεδο ζωής των πολιτών.

Ακούστε πριν πάτε

Now He Sings, Now He Sobs

1968, Blue Note

Light Αs Α Feather

(με τους Return To Forever)

1972, Polydor

Crystal Silence

(ντουέτο με τον Γκάρι Μπάρτον)

1979, ECM

Origin: Live at the Blue Note

1998, Stretch

Rendezvous In New York

2001, Stretch

Βίντεο από την συναυλία στη Χάγη.