Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στο μεγάλο διδάσκαλο Τολστόι.
Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν οι μικρές ιστορίες του μεταφρασμένες στα Ελληνικά, αν και δεν έχω λόγους να αμφιβάλλω. Για όποιον νομίζει ότι ψάχνει ένα δρόμο στη ζωή του, τις συστήνω ανεπιφύλακτα. Παρακάτω θα δώσω εν περιλήψη το νόημα μιας από τις ιστορίες του, η οποία δίνει και μια γενική ιδέα της φιλοσοφίας του. Φυσικά δεν μπορεί να συγκριθεί με το να διαβάζεις την ίδια την ιστορία, αφού ως γνωστόν ο Τολστόι ήταν ένας μάστορας της πένας.
Η ιστορία ονομάζεται "Οι τρεις ερωτήσεις" (Μπορείτε να την διαβάσετε στ' αγγλικά εδώ)
Ήταν ένας βασιλιάς ο οποίος μια μέρα σκέφτηκε ότι αν ήξερε
- πότε είναι η κατάλληλη ώρα να κάνει κάτι,
- ποιούς θα έπρεπε να ακούει για να πάρει την απόφαση του και
- ποιό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που θα έπρεπε να κάνει,
_-_Portrait_of_Leo_Tolstoy_(1887).jpg)
Φυσικά ρώτησε τους σοφούς της χώρας του αλλά δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν μεταξύ τους. Στην συνέχεια της ιστορίας επισκέφτηκε έναν ερημίτη ο οποίος είχε φήμη σοφού. Κατά την διάρκεια μιας ολόκληρης ημέρας αφού έθεσε την ερώτηση ο ερημίτης δεν έβγαλε μιλιά. Όταν την επομένη ο βασιλιάς θυμωμένος είπε στον ερημίτη ότι τελικά δεν ήταν και τόσο σοφός όσο ήθελε η φήμη του, αφού δεν του απάντησε τις τρεις ερωτήσεις, ο ερημίτης του εξήγησε ότι οι ερωτήσεις του είχαν απαντηθεί ήδη 2 φορές την προηγουμένη μέσω των γεγονότων που είχαν συμβεί. Στην αναμενόμενη ερώτηση του βασιλιά ποιές ήταν λοιπόν αυτές οι απαντήσεις πήρε την παρακάτω εξήγηση:
- Η καταλληλότερη στιγμή να κάνουμε κάτι είναι τώρα. Είναι εξάλλου η μοναδική στιγμή πάνω στην οποία έχουμε εξουσία.
- Ο καταλληλότερος να ακούσουμε είναι αυτός με τον οποίο βρισκόμαστε μαζί. Κανένας δεν ξέρει αν θα έχουμε την ευκαιρία να συνεβρεθούμε με κάποιον άλλο, γιατί πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε, ότι ανα πάσα στιγμή μπορεί να πεθάνουμε.
- Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τον βοηθάμε. Γιατί αυτός είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο δώθηκε ζωή στον άνθρωπο.
Κάποια ενδιαφέροντα συμπληρωματικά στοιχεία:
O Τολστόι χαρακτηρίστηκε Χριστιανός αναρχικός. Πρότεινε βιβλία του Κροπότκιν και του Προυντόν (Proudhon) στους αναγνώστες του. Στο δοκίμιο του "Για την αναρχία" γράφει: "Οι Αναρχικοί έχουν δίκιο σε όλα. Kαι στην άρνηση της υπάρχουσας τάξης και στον ισχυρισμό ότι, χωρίς Αρχή, δεν θα μπορούσε να υπάρχει χειρότερη βία από αυτή της Αρχής κάτω από τις τωρινές συνθήκες. Κάνουν λάθος μόνο στο να νομίζουν ότι η Αναρχία μπορεί να ιδρυθεί μέσω επαναστάσεως. Αλλά μπορεί να ιδρυθεί μόνο με το να υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν επιζητούν την προστασία της κυβέρνησης... Μπορεί να υπάρξει μόνο μία μόνιμη επανάσταση - μιά ηθική: Η αναγέννηση του εσωτερικού ανθρώπου."
Για όποιον θέλει να διαβάσει κάτι περισσότερο από ιστορίες, μπορεί να κατεβάσει από τα φιλοσοφικά έργα του Τολστόι στ' αγγλικά, το "Τι πιστεύω" και το "Η βασιλεία του Θεού βρίσκεται μέσα σου".
Πολύ ωραίο blog,σε προσκαλώ και στο δικό μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε μια γρήγορη ματιά που έριξα έχω να παρατηρήσω 2 πράγματα:
ΑπάντησηΔιαγραφή1) εξαιρετικά καλό blog, με την έννοια όχι της δομής, των φωτό ή των χρωμάτων. Θίγεις ζητήματα καίρια και τα ποστ είναι πάντα επίκαιρα. Εξαιρετικά, επίσης, και όλα όσα βρίσκονται στο αριστερό τμήμα του blog. Πολύ χρήσιμα.
2) Από ότι είδα δεν είσαι καιρό άνάμεσα στους bloggers. Έχεις κάνει πολλές αναρτήσεις όμως, ίσως γιατί ήθελες πολλά να πεις! Θα σου πρότεινα να κάνεις λιγότερο συχνά αναρτήσεις ώστε να τα επεξεργαζόμαστε τα μηνύματα, να προλαβαίνουμε να σχολιάζουμε, να απαντάς κ.ο.κ.
Φίλη maroula,
ΑπάντησηΔιαγραφήσ'ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και πραγματικά δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο μ'αυτά που λες.
Το σκέφτομαι το ζήτημα 4-5 μέρες τώρα και έχω καταλήξει στα παρακάτω (όχι πάντως οριστικά και τελεσίδικα):
- Δεν σκοπευω να μείνω για πολύ καιρό μαζί σας (όχι δεν σκοπεύω να αυτοκτονήσω, κλαψ)
- Οι λόγοι είναι ότι μου παίρνει πολύ χρόνο και που ν'αρχίσει να έχει μεγάλη ανταπόκριση.
- Εχω ήδη κιάλλες αναρτήσεις που δεν έχω δημοσιεύσει. Σκεφτόμουν να τις κρατάω και να βαζω μία - δύο κάθε έβδομάδα, αλλά είμαι ανυπόμονος από την φύση μου...
- Φυσικά όλα μπορούν ν'αλλάξουν αν καταφέρω να βρω μια ισορροπία στο χρόνο μου.
Πάντως οι αναρτήσεις είναι εδώ και δεν φεύγουν. Αριστερά στο με ημερομηνία δημοσίευσης ή στο βρέστο εύκολα (αλλά αυτό το ήξερες ήδη, ξεχνάω βλέπεις ότι ο καινούργιος είμαι εγώ...)
Στα σχόλια απαντάω πάντα...
Πολύ ενδιαφέροντα τα θέματά σου και οι προβληματισμοί σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντως τα ενδιαφέροντά μας είναι πολύ παραπλήσια.
Και ασφαλώς με την ευκαιρία μου θέλω να σχολιάσω κάποια απ' αυτά.
Στη σκέψη δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Είναι μια αέναη σκυταλοδρομία. Δούναι και λαβείν. Και πάντα επωφελέστατα.
mpravo re file , to blog sou gamei kai dernei , eisai proti mouri sto kavouri ...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣου στέλλω δύο σχόλια: Το πρώτο σχετικά με τον «χαιρετισμό»σου και το δεύτερο σχετικά με την αναφορά στους αναρχικούς στο κείμενο για τον Τολστόι. Αν τα βρίσκεις αξιανάγνωστα, νάρτησέ τα, σε παρακαλώ, γιατί φοβούμαι μήπως δεν τα καταφέρω
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Μου άρεσαν ιδιαίτερα οι δύο τελευταίες παράγραφοι του «χαιρετισμού» σου. Όπου λες πως «την αλήθεια μπορείς να τη βρεις μαζί με άλλους, που έχουν την ίδια με σένα όρεξη». Αρκεί να υπάρχει η «σωστή διαχείριση των θεμάτων».
Που σημαίνει ότι το κόσκινο της αλήθειας είναι ο διάλογος. Όπου, κατά τη γνώμη μου, οι συζητητές μοιάζουν με ορειβάτες. Οι καλοί ορειβάτες βοηθούν ο ένας τον άλλο, για να φτάσουν στην κορυφή ή τουλάχιστο κάπου εκεί κοντά. Ενώ οι «άμουσοι» αλληλοσπρώχνονται, για να γκρεμίσει ο ένας τον άλλο. Κι έτσι αντί να πάνε τον ανήφορο κατρακυλούν στον κατήφορο. Και κάποτε καταλήγουν, αντί για την κορυφή, στο βάραθρο.
Κάπου εδώ βρίσκεται και η διαφορά ανάμεσα στη φιλοσοφία (=η αγάπη για τη γνώση) και τη φιλοδοξία (=αγάπη για τη δόξα). Της πρώτης χαρακτηριστικό είναι ο έρωτας για την αλήθεια, ενώ της δεύτερης η εριστική διάθεση για την προβολή και την επιβολή.
2. Προσωπικά δεν δέχομαι τον όρο αναρχικός γι' αυτούς που στρέφονται εναντίον των πάσης φύσεως φορέων της εξουσίας. Ο σωστός όρος είναι αντεξουσιαστές. Αναρχικοί είναι οι φορείς της εξουσίας, οι οποίοι συναποτελούν-κατά τη γνώμη μου- την άρχουσα αναρχία. Με την έννοια ότι, ενώ αυτοτιτλοφορούνται ως αρχές, κατά κανόνα δεν σέβονται και παραβιάζουν τις ηθικές και πνευματικές αρχές.
Κατά συνέπεια, κάτω απ' αυτό το πρίσμα, διαφοροποιείται και η έννοια της πειθαρχίας. Σύμφωνα με τις κατεστημένες εξουσίες πειθαρχία είναι η υπακοή στα κελεύσματά τους. Ανεξαρτήτως αν αυτά είναι δίκαια ή άδικα. Ενώ η αληθινή πειθαρχία είναι η υπακοή στις ηθικές και πνευματικές αρχές. Έστω κι αν έρχεται κάποιος σε αντίθεση με τα κελεύσματα της οποιασδήποτε εξουσίας.
Με αυτή την έννοια ο Σοφοκλής(Αντιγόνη), που συνιστά την υπακοή στο θεϊκό νόμο-έναντι του ανθρώπινου- βρίσκεται ψηλότερα απ' το Σωκράτη και τον Πλάτωνα, που συνιστούν την υπακοή στους νόμους, έστω κι αν αυτοί αδικούν τον πολίτη.
Στην ίδια γραμμή με το Σοφοκλή κινείται και ο Απόστολος Πέτρος. Ο οποίος, όταν το ιουδαϊκό συνέδριο, διατάσσει τους αποστόλους να μην ξαναμιλήσουν για το Χριστό αποκρίνεται: «Πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις».
Που σημαίνει ότι ο ανθρώπινος νόμος είναι σεβαστός, στο βαθμό, που προϋποθέτει το σεβασμό στο θεϊκό νόμο. Και ότι η απειθαρχία στον ανθρώπινο νόμο είναι επιβεβλημένη, όταν ο ανθρώπινος νόμος δεν προϋποθέτει το σεβασμό στις ηθικές και πνευματικές αρχές.
παπα-Ηλίας
Διορθώνω την τελευταία πρόταση του προηγούμενου σχολίου μου με την προσθήκη ενός ΔΕΝ. Οπότε έχουμε:
ΑπάντησηΔιαγραφήΌτι η απειθαρχία στον ανθρώπινο νόμο ΔΕΝ είναι επιβεβλημένη, όταν ο ανθρώπινος νόμος δεν προϋποθέτει το σεβασμό στις ηθικές και πνευματικές αρχές.
παπα-Ηλίας
@ Παπα Ηλία,
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαταρχήν καλωσόρισες και τιμή μας να σε φιλοξενούμε. Για τους φίλους αυτού του ιστολογίου είναι μεγάλη τύχη να βρίσκεσαι μαζί μας γιατί θα ωφεληθούν από τον λόγο σου που βρίσκει πάντα στόχο. (Εμείς γνωριζόμαστε από κανναδυό άλλες συζητήσεις).
Για τον Χαιρετισμό λοιπόν το παράδειγμα σου είναι πολύ καλό. Ευτύχησα, να γνωρίσω από κοντά ένα τέτοιο άνθρωπο στη ζωή μου που μου το έμαθε καλά. Αλλά νομίζω ότι και εσύ στη ίδια κατηγορία ανήκεις...
Για τους αναρχικούς το είχαμε ξανασυζητήσει και όταν έγραφα το άρθρο, εσένα σκεφτόμουνα, αλλά προτίμησα να μην αλλάξω το πρωτότυπο αν και ετυμολογικά συμφωνώ μαζί σου. Πάντως υπάρχει και μια προκατάληψη που μας έχουν περάσει τα Μεσα Μαζικής Εξημέρωσης...
Για τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα όμως θα διαφωνήσω (αν και πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο). Σε πολλούς από τους διαλόγους του Πλάτωνα φαίνεται η ύψιστη αγάπη του φιλοσόφου στο Θεό. Λέει κάπου στον Φαίδρο ο Σωκράτης: Από τους ανθρώπους αυτός που πλησιάζει περισσότερο το Θεό είναι ο φιλόσοφος. Εσύ μάλλον αναφέρεσαι στην απολογία και την Πολιτεία όπου το θέμα ήταν τέτοιο. Πάντως στην απολογία ο Σωκράτης / Πλάτων αναφέρεται στην ψυχή και την αθανασία της.
Τώρα αν μου επιτρέπεις να σου πω κάτι ωραίο που λέει ο Thoreau για τον ανθρώπινο και θεϊκό νόμο:
"18 (τώρα πλέον 20) αιώνες είναι γραμμένη η Καινή Διαθήκη. Πού είναι ο νομοθέτης ο οποίος έχει αρκετή σοφία και πρακτικό ταλέντο ώστε να επωφεληθεί από το φως με το οποίο λούζει την επιστήμη της νομικής;"
Όσο για το τελευταίο νομίζω ότι το σωστό είναι χωρίς ΔΕΝ. Ή όπως το διορθώνεις αλλά πειθαρχία στη θέση της απειθαρχίας.
Ιπτάμενε
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ συζήτηση έχει χάρη μέχρι ενός σημείου. Άλλωστε και οι Πλατωνικοί διάλογοι δεν κατασταλάζουν πάντα σε κάποια συμπεράσματα. Γιατί προφανώς η αλήθεια δεν είναι στατική αλλά δυναμική. Και -καθώς κι εσύ αναφέρεις- η ουσία του διαλόγου- σύμφωνα με το Σωκράτη- δεν έγκειται στο να μάθει ό ένας από τον άλλο, αλλά στο να βοηθήσει οένας τον άλλο να φέρει απ' το ασυνείδητο στο συνειδητό, αυτά που είχε δει στον κόσμο των Ιδεών και τα σκέπασε η λήθη.
Ιπτάμενε τρομερός ο Τολστόι είναι ένας απο τους αγαπημένους ρώσους μου λογοτέχνες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα είσαι καλά και να ξέρεις ότι μεγαλύτερο αριστούργημα απο την Άννα Καρένινα δεν υπάρχει επίσης μου αρέσει και το Υπόγειο του Ντοστογιοφσκι.
Δύο τρομερά έργα...
Φίλε Παιδί της πλατείας,
ΑπάντησηΔιαγραφήναι είναι φοβερός, γιαυτό τον αποκαλώ και Δάσκαλο. Με πιάνεις όμως αδιάβαστο στην Αννα Καρένινα... το οποίο ήταν από τα "νεανικά" (1877) του έργα. Μετά από αυτό το έργο ο Τολστόι περνάει μια "πνευματική κρίση" και διαμορφώνει την τελική φιλοσοφική του άποψη. Μετά γράφει το "Θάνατο του Ίβαν Ίλιτς" (1886) και την "Ανάσταση" (1899) που συστήνω ανεπιφύλακτα. Αξίζει όμως να διαβάσεις τα τελευταία φιλοσοφικά έργα του, όπως αυτά που προτείνω με συνδέσμους στην ανάρτηση, καθώς και την "Εξομολόγηση" (1882) και το "Ημερολόγιο της Σοφίας" (1910).
Από Ντοστογιέφσκυ μακράν το καλύτερο είναι "Οι αδελφοί Καραμαζόφ", αλλά αυτά είναι γούστα... ;-)
Καλή σου μέρα!