Η Σοφία του Μικρού Πρίγκηπα

Αγαπημένοι φίλοι,
αν και δεν μου αρέσει να μιλώ για τον εαυτό μου θα μοιραστώ σήμερα μαζί σας ένα μάθημα της ζωής μου μέσω της "κριτικής" ενός βιβλίου.

Όταν ξεκίνησα να μαθαίνω γαλλικά σκέφτηκα να βρω ένα κλασσικό βιβλίο, εύκολο στην ανάγνωση. Ο σκοπός ήταν να συνδιάσω τη βαρετή γραμματική με την ενδιαφέρουσα ανάγνωση. Λόγω πείρας από τα Ολλανδικά, αποφάσισα να διαλέξω κάποιο παραμυθάκι, κατά προτίμηση για μικρά παιδιά, αφού στα γαλλικά είμαι πλέον ενός χρονών και 4 μηνών... Το μόνο που ήρθε στο μυαλό μου και που δεν είχα διαβάσει ήταν ο Μικρός Πρίγκηπας. Όταν το ζήτησα στο βιβλιοπωλείο του πανεπιστημίου, μου είπαν να κοιτάξω στα παιδικά βιβλία και άμα δεν ήταν εκεί, θα μπορούσαν να μου το παραγγείλουν. Όπως και έγινε τελικά.

Μετά από 2-3 μήνες τελείωσα αυτό το μικρό βιβλιαράκι. Μόνο που αποδείχθηκε ότι εγώ, οι υπεύθυνοι του βιβλιοπωλείου του πανεπιστημίου, όπως και πολλοί άλλοι που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο κάναμε ένα μεγάλο λάθος. Το βιβλίο δεν είναι παιδικό. Μοιάζει ίσως για όποιον το έχει ξεφυλλίσει, αλλά δεν το έχει διαβάσει προσεκτικά. Ίσως να μπερδεύει λίγο τα πράγματα και η αφιέρωση που κάνει ο συγραφέας στην αρχή του βιβλίου, αλλά ο προσεκτικός αναγνώστης δεν μπορεί να ξεγελαστεί τόσο εύκολα:

Στον Leon WERTH

θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη απ' τα παιδιά που αφιέρωσα το βιβλίο αυτό σ' ένα μεγάλο· ωστόσο, έχω μια σοβαρή δικαιολογία: αυτός ο μεγάλος είναι ο πιο καλός μου φίλος σε τούτο τον κόσμο. Έχω και μια άλλη δικαιολογία: αυτός ο μεγάλος όλα τα καταλαβαίνει, ακόμη και τα παιδικά βιβλία. Έχω και μια τρίτη δικαιολογία: αυτός ο μεγάλος ζει στη Γαλλία, όπου πεινάει και κρυώνει. Έχει τόσο μεγάλη ανάγκη από κάποια παρηγοριά. Αν όλοι οι παραπάνω λόγοι δεν είναι αρκετοί, πολύ θα το ήθελα ν' αφιερώσω τούτο το βιβλίο στο παιδί που ήταν άλλοτε αυτός ο μεγάλος. Όλοι οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά (Μα λίγοι ίσως ανάμεσά τους το θυμούνται). Διορθώνω, λοιπόν, την αφιέρωσή μου:

Στον Leon WERTH όταν ήταν μικρό παιδί

Ο συγραφέας Antoine de Saint-Exupéry δημιούργησε ένα αριστούργημα ποίησης, ανθρωπισμού και συγκίνησης το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 1943. Κάνει αρκετές στοχαστικές παρατηρήσεις για τη ζωή και την ανθρώπινη φύση που αποτελούν πρώτης τάξεως τροφή για σκέψη. Ένα βιβλίο που χτίζεται αριστοτεχνικά βήμα προς βήμα γύρω από ένα μυστικό ξεχασμένο εδώ και καιρό από τους περισσότερους ανθρώπους (μεγάλους όχι τα παιδιά). Το μυστικό είναι απλό, αλλά λίγοι το καταλαβαίνουν σε όλη του την σημασία: "Οι άνθρωποι βλέπουν καλά μόνο με την καρδιά. Το ουσιώδες είναι αόρατο για τα μάτια." Η φιλία και η ομορφιά είναι μερικά από τα ουσιώδη, αλλά πως μπορείς να τα δεις αν όχι με τα μάτια της καρδιάς; Αν δεν μπορέσεις να τα αισθανθείς; Και πως να την αισθανθείς αν δεν έχεις πονέσει και προσπαθήσει γι'αυτά; "Είναι ο χρόνος που έχεις χάσει για το ρόδο σου, που κάνει το ρόδο σου σημαντικό." λέει η αλεπού που είχε ζητήσει να εξημερωθεί από τον Μικρό Πρίγκηπα.

Κεφ. ΧΧΙ (Απόσπασμα)

"Η ζωή μου είναι πολύ μονότονη. Κυνηγώ τα κοτόπουλα, οι άνθρωποι με κυνηγούν. Όλα τα κοτόπουλα μοιάζουν μεταξύ τους, και όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν μεταξύ τους. Και έτσι έχω αρχίσει να βαριέμαι. Αν με εξημερώσεις, θα νιώσω να έχει έρθει ο ήλιος στη ζωή μου. Θα αναγνωρίζω τον ήχο από τα βήματά σου που θα είναι διαφορετικά από εκείνον όλων των άλλων. Τα άλλα βήματα με κάνουν να κρύβομαι .Τα δικά σου θα με καλούν, σα μουσική, έξω από τη κρυψώνα μου. Και μετά, βλέπεις εκείνα τα χωράφια με το σιτάρι; Δεν τρώω ψωμί. Το σιτάρι μου είναι εντελώς άχρηστο. Τα χωράφια με το σιτάρι δεν μου λένε τίποτα. Και αυτό είναι θλιβερό. Μα τα δικά σου μαλλιά έχουν το χρώμα του χρυσού. Σκέψου πόσο θαυμάσιο θα είναι όταν θα με έχεις εξημερώσει. Τα στάχυα που είναι επίσης χρυσά, θα με κάνουν να σε σκέφτομαι. Και θα μου αρέσει να ακούσω τον αέρα ανάμεσα στα σιτάρια..."

- "Σε παρακαλώ εξημέρωσέ με!" είπε.
- "Το θέλω πάρα πολύ" απάντησε ο Μικρός Πρίγκηπας. "Αλλά δεν έχω πολύ χρόνο. Ψάχνω για φίλους και θέλω να γνωρίσω πολλά πράγματα."
- "Γνωρίζουμε μόνο τα πράγματα που εξημερώνουμε", είπε η Αλεπού. "Οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο να γνωρίσουν το οτιδήποτε. Αγοράζουν τα έτοιμα πράγματα από τα καταστήματα. Αλλά δεν υπάρχει κανένα κατάστημα στο κόσμο από το οποίο να μπορούν να αγοράζουν φίλους και έτσι οι άνθρωποι δεν έχουν πια κανένα φίλο. Εάν θες ένα φίλο, εξημέρωσε με..."

"Τι πρέπει να κάνω για να σε εξημερώσω;" ρώτησε ο Μικρός Πρίγκηπας.
"Πρέπει να είσαι πολύ υπομονετικός" απάντησε η Αλεπού. "Πρώτα θα καθίσεις στο γρασίδι κάπως μακριά μου, όπως τώρα. Θα σε βλέπω με την άκρη του ματιού μου και δεν λες τίποτα. Οι λέξεις είναι αιτία παρεξηγήσεων. Μέρα με τη μέρα θα έρχεσαι πιο κοντά μου..."

Την επόμενη ημέρα ο Μικρός Πρίγκηπας επέστρεψε.
"Θα ήταν καλύτερα να έρχεσαι πάντα την ίδια ώρα" είπε η Αλεπού. "Για παράδειγμα, αν έρχεσαι στις τέσσερις η ώρα το απόγευμα, τότε γύρω στις τρεις η ώρα θα αρχίσω να νιώθω ευτυχισμένη. Όσο περνάει η ώρα θα νιώθω όλο και πιο ευτυχισμένη. Στις τέσσερις η ώρα, θα είμαι ανήσυχη και σχεδόν θα χοροπηδώ από ευτυχία. Θα σου δείχνω πόσο ευτυχισμένη είμαι. Αλλά αν δεν έρχεσαι συγκεκριμένη ώρα, δεν θα ξέρω πότε θα πρέπει να φορέσει η καρδιά μου τα καλά της για να σε υποδεχθεί... Πρέπει τηρούμε τα τελετουργικά..."
"Τι θα πει τελετουργικό;" ρώτησε ο Μικρός Πρίγκηπας.
"Και τα τελετουργικά είναι επίσης ένα πράγμα πολύ ξεχασμένο" είπε η Αλεπού. "Είναι αυτό που κάνει τη μια ημέρα να διαφέρει από τις άλλες ημέρες, την μια ώρα από τις άλλες ώρες. Για παράδειγμα, οι κυνηγοί έχουν ένα τελετουργικό. Κάθε Πέμπτη χορεύουν με τα κορίτσια του χωριού. Έτσι η Πέμπτη είναι μια θαυμάσια ημέρα για μένα! Μπορώ να κάνω ένα περίπατο στους αμπελώνες. Αλλά αν οι κυνηγοί χόρευαν οποτεδήποτε, κάθε ημέρα θα ήταν όπως κάθε άλλη ημέρα, και δεν θα μπορούσα ποτέ να έχω καθόλου διακοπές."

Έτσι ο Μικρός Πρίγκηπας εξημέρωσε την Αλεπού. Και όταν έφτασε η ώρα της αναχώρησής του πήγε κοντά της.
"Α" είπε η Αλεπού, "θα κλάψω."
"Εσύ φταις γι' αυτό" είπε ο Μικρός Πρίγκηπας. "Δεν ήθελα να σου κάνω κακό - μα εσύ θέλησες να σε εξημερώσω..."
"Ναι, είναι αλήθεια" είπε η Αλεπού.
"Μα τώρα πρόκειται να κλάψεις!" είπε ο Μικρός Πρίγκηπας.
"Ναι, είναι αλήθεια" είπε η Αλεπού.
"Τότε δεν κέρδισες κάτι που σε εξημέρωσα!"
"Κέρδισα" είπε η Αλεπού. "Κέρδισα το χρώμα του σταχυού."


Δηλαδή όπως το θέτει ο ίδιος ο συγραφέας σε άλλο βιβλίο του: "Αυτός που έχει φύγει, αν διατηρούμε την μνήμη του, κατοικεί μέσα μας πιο δυναμικά - όχι - πιο ζωντανά και από τους ζωντανούς ανθρώπους."

Κεφ. ΧΧΙΙΙ

- Καλημέρα, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
- Καλημέρα, είπε ο έμπορος.
Ήταν ένας έμπορος τελειοποιημένων χαπιών που έκοβαν τη δίψα. Έπινες ένα κάθε βδομάδα και έτσι δεν ένιωθες πια την ανάγκη να πιεις νερό.
- Γιατί τα πουλάς αυτά; είπε ο μικρός πρίγκιπας.
- Κάνεις μεγάλη οικονομία χρόνου, είπε ο έμπορος. Οι ειδικοί έχουν κάνει τους υπολογισμούς. Κερδίζεις πενηντατρία λεπτά τη βδομάδα.
- Και τι τα κάνεις αυτά τα πενηντατρία λεπτά;
- Τα κάνεις ότι θέλεις...
«Εγώ, είπε μέσα του ο μικρός πρίγκιπας, αν είχα πενηντατρία λεπτά σε χρόνο να ξοδέψω, θα έκανα σιγά-σιγά ένα ωραίο περίπατο μέχρι κάποια πηγή...


Ο συγραφέας επιχειρεί να ξυπνήσει ξεχασμένα συναισθήματά μας. Επίσης προσπαθεί να προβάλλει τον λανθασμένο τρόπο ζωής μας και την λάθος σκέψη μας σε πολλά θέματα. Όπλο του η αχαλίνωτη γόνιμη φαντασία του. Γνώμη μου είναι ότι τα καταφέρνει με απαράμιλλη δεξιοτεχνία, μέσα από ένα φαινομενικά απλό αλλά παράλληλα βαθειά φιλοσοφικό κείμενο.

Το συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους σας με την προτροπή να μην ξεγελαστείτε από την φαινομενική του απλότητα και το διαβάσετε γρήγορα. Είναι και αυτή μια αρρώστια της εποχής μας βλέπετε. Νομίζουμε ότι η ζωή μας είναι μικρή και προσπαθούμε να την ζήσουμε γρήγορα. Αυτό είναι όμως που την συρρικνώνει και την κάνει άσχημη. Πως θα μπορέσεις να δεις την ομορφιά αν κάνεις κάτι γρήγορα; Δεν πρέπει να κοντασταθείς σταματώντας να κάνεις αυτό που κάνεις και να κοιτάξεις γύρω σου με τα μάτια της καρδιάς; Πως αλλιώς θα μπορέσεις να την δεις; Η ζωή είναι μεγάλη από μόνη της. Αν προσπαθείς να την ζήσεις με αργούς ρυθμούς τότε και μόνο τότε μπορεί να γίνει απέραντη και γεμάτη θησαυρούς κάτω από κάθε πέτρα του δρόμου της...

Όλο το βιβλίο στα ελληνικά εδώ και εδώ. Σε γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά και ισπανικά μπορείτε να το βρείτε εδώ.