Είναι η Aλήθεια μία;

Αγαπητέ αναγνώστη -/ρια,

Πριν ξεκινήσεις να διαβάζεις αυτά που έχω συγκεντρώσει σε σχέση με το θέμα που θα μας απασχολήσει θα ήθελα να σου ζητήσω μία χάρη. Όπου βλέπεις λέξεις-ουσιαστικά και κυρίως Θεός, θρησκεία καθώς και ονόματα ανθρώπων κλείσε τα αυτιά σου στις σκέψεις που αυτόματα ξεπηδούν στο μυαλό σου. Αν θέλεις πραγματικά να κατανοήσεις αυτό που θέλω να σου πω δεν μπορείς να το κάνεις βασισμένος στην εμπειρία σου και στις εξωτερικές γνώσεις που έχεις για αυτές τις λέξεις. Αν βασισθείς σε αυτά δεν θα μπορέσεις να διαβάσεις πέρα από τις γραμμές. Αν όμως αφεθείς ελεύθερος δηλαδή κενός από έννοιες, ιδεολογίες και σκέψεις ίσως καταφέρω να σου μιλήσω σε κάποιο άλλο κομμάτι του εαυτού σου το οποίο και θα κατανοήσει αυτά που έχω να σου πω. Γιατί για να μάθει κάποιος το οτιδήποτε πρέπει να μην γνωρίζει. Πως θα μάθεις όταν ήδη ξέρεις;

Από την ιστοσελίδα του Γ. Στεφανάκη "δανείστηκα" την παρακάτω δήλωση του Κρισναμούρτι η οποία γράφτηκε στις 21/10/80 και στην οποία αργότερα ο ίδιος πρόσθεσε λίγες ακόμη προτάσεις:

"Η αλήθεια είναι μια χώρα χωρίς μονοπάτια. O άνθρωπος δεν μπορούν να την φτάσουν μέσω δογμάτων, ιερέων ή τελετουργιών, ούτε μέσω φιλοσοφικών γνώσεων ή ψυχολογικών τεχνικών. Πρέπει να την βρει μέσω της κατανόησης των περιεχομένων του μυαλού του, μέσω παρατήρησης και όχι μέσω διανοητικής ανάλυσης ή ενδοσκοπικής ανατομίας. Ο άνθρωπος έχει χτίσει εικόνες ως ένα φράκτη ασφαλείας - θρησκευτικό, πολιτικό, προσωπικό. Αυτές εκδηλώνονται σαν σύμβολα, ιδέες, πιστεύω. Το φορτίο αυτών των εικόνων κυριαρχεί στη σκέψη, στις σχέσεις και στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Αυτές οι εικόνες είναι τα αίτια των προβλημάτων μας και χωρίζουν άνθρωπο από άνθρωπο. Η αντίληψη που έχει για την ζωή μορφοποιείται από τις έννοιες που έχει ήδη εγκαθιδρύσει στο μυαλό του. Το περιεχόμενο της συνείδησης του είναι όλη του η ύπαρξη. Αυτό το περιεχόμενο είναι κοινό σε όλη την ανθρωπότητα. Η ατομικότητα είναι το όνομα, η μορφή και ο επιφανειακός πολιτισμός/κουλτούρα που αποκτά από την παράδοση και το περιβάλλον. Η μοναδικότητα του ανθρώπου δεν έγκειται στο επιφανειακό αλλά στην απόλυτη ελευθερία από το περιεχόμενο της συνείδησης του, το οποίο είναι κοινό για όλη την ανθρωπότητα. Επομένως δεν είναι ένα άτομο. Η ελευθερία δεν είναι μία αντίδραση· η ελευθερία δεν είναι επιλογή. Είναι ισχυρισμός του ανθρώπου ότι επειδή έχει επιλογή είναι ελεύθερος. Ελευθερία είναι σκέτη παρατήρηση χωρίς κατεύθυνση, χωρίς φόβο τιμωρίας και ανταμοιβής. Η ελευθερία είναι χωρίς κίνητρο· η ελευθερία δεν είναι στο τέλος της εξέλιξης του ανθρώπου αλλά βρίσκεται στο πρώτο βήμα της ύπαρξης του. Με παρατήρηση ξεκινά κάποιος να ανακαλύπτει την έλλειψη ελευθερίας. Η ελευθερία βρίσκεται στην χωρίς επιλογή επίγνωση της καθημερινής μας ύπαρξης και δραστηριότητας. Η σκέψη είναι χρόνος. Η σκέψη γεννιέται από την γνώση και την εμπειρία οι οποίες είναι αδιαχώριστες από τον χρόνο και το παρελθόν. Ο χρόνος είναι ο ψυχολογικός εχθρός του ανθρώπου. Η δράση μας βασίζεται στη γνώση και συνεπώς στον χρόνο, άρα ο άνθρωπος είναι πάντα ένας σκλάβος του χρόνου. Η σκέψη είναι πάντοτε περιορισμένη και επομένως ζούμε σε συνεχή σύγκρουση και πάλη. Δεν υπάρχει ψυχολογική εξέλιξη. Όταν ένας άνθρωπος αποκτήσει επίγνωση της κίνησης των σκέψεων του θα δει το διαχωρισμό ανάμεσα στον σκεπτόμενο και στη σκέψη, στον παρατηρητή και στο παρατηρούμενο, αυτού που έχει την εμπειρία και αυτό του οποίου αποκτάμε την εμπειρία. Θα ανακαλύψει ότι αυτός ο διαχωρισμός είναι μια ψευδαίσθηση. Τότε υπάρχει μόνο σκέτη παρατήρηση. Τότε μόνο υπάρχει σκέτη παρατήρηση η οποία είναι ενόραση χωρίς την σκιά του παρελθόντος ή του χρόνου. Αυτή η άχρονη ενόραση επιφέρει μια βαθιά ριζική μεταμόρφωση του μυαλού.


Η ολική άρνηση είναι η ουσία του θετικού. Όταν υπάρχει άρνηση όλων αυτών των πραγμάτων που η σκέψη επέφερε ψυχολογικά, τότε μόνο υπάρχει αγάπη, η οποία είναι συμπόνοια και νοημοσύνη".

Σε μια "πονηρή" ερώτηση που έγινε στον Δαλάι Λάμα για το ποια είναι η καλύτερη θρησκεία, και ήταν πονηρή γιατί ο ερωτών περίμενε να ακούσει ο βουδισμός ή κάτι άλλο σχετικό, η απάντηση που δόθηκε ήταν η εξής:

"Η καλύτερη θρησκεία είναι αυτή που σε φέρνει πιο κοντά στο Θεό. Είναι αυτή που σε κάνει έναν καλύτερο άνθρωπο."

Μετά από την αρχική έκπληξη ο ερωτών ζήτησε να μάθει τι είναι αυτό που κάνει κάποιον καλύτερο άνθρωπο.

"Οτιδήποτε σε κάνει πιο φιλεύσπλαχνο, πιο ευαίσθητο, πιο απροκατάληπτο, πιο στοργικό, πιο φιλάνθρωπο, πιο υπεύθυνο, πιο ηθικό."

Και προχωρώντας τις σκέψεις του παραπέρα πρόσθεσε:

"Πρόσεχε τις Σκέψεις σου γιατί γίνονται Λέξεις·
Πρόσεχε τις Λέξεις σου γιατί γίνονται Πράξεις·
Πρόσεχε τις Πράξεις σου γιατί γίνονται Συνήθειες·
Πρόσεχε τις Συνήθειες σου γιατί γίνονται Χαρακτήρας·
Πρόσεχε τον Χαρακτήρα σου γιατί γίνεται Πεπρωμένο
και το Πεπρωμένο σου θα είναι η Ζωή σου.
Δεν υπάρχει θρησκεία ανώτερη από την Αλήθεια."

Όποιος έχει μελετήσει θρησκείες δεν μπορεί να του διέφυγε ότι παρά το γεγονός ότι όλες δίνουν διάφορα ονόματα στους θεούς τους, οι περισσότερες παραδέχονται την ύπαρξη ενός μόνο θεού, ακόμα και αυτές που από λάθος πληροφόρηση συνήθως, ονομάζουμε πολυθεϊστικές. Οι μωαμεθανοί λένε: "Ένας είναι ο Θεός", οι Ινδιάνοι έχουν το Μεγάλο Πνεύμα (Great Spirit), οι ινδουιστές το Πνεύμα του Φωτός (Purusha) που "είναι πέρα από το Δημιουργό αυτής της δημιουργίας" (Mundaka Upanishad II,1) και παρά τα εκατοντάδες ονόματα θεών που έχουν τα ιερά βιβλία τους η Rig Veda ξεκινά με τον παρακάτω στίχο:

"Τον αποκαλούν Ίντρα, Μίτρα, Βαρούνα, Άγκνι / και είναι ο ευγενής φτερωτός Γκαρούτμαν.
Σ' αυτό που είναι Ένα, οι σοφοί δίνουν πολλούς τίτλους, /τον αποκαλούν Άγκνι, Γιάμα, Ματαρισβάν"....

Οι αρχαίοι Έλληνες  είχαν το Δία σαν πατέρα των Θεών και ανώτερο τους. Από την διδασκαλία του Επίκητου το παρακάτω απόσπασμα που διασώθηκε στα "Αποσπάσματα" του μαθητή του Αρριανού που γράφτηκε με την βοήθεια και άλλων μαθητών του (απόσπασμα 4):

"Από τα πράγματα που υπάρχουν, ο Θεός μας έδωσε υπό τον έλεγχο μας μερικά ενώ τα άλλα όχι. Υπό τον έλεγχο μας έβαλε το καλύτερο και σπουδαιότερο, αυτό με το οποίο Αυτός ο ίδιος ευδαιμονεί, την χρήση των εξωτερικών εντυπώσεων (χρήσιν φαντασιών, στο πρωτότυπο). Γιατί όταν αυτό γίνεται σωστά, είναι ελευθερία, γαλήνη, χαρά, ευστάθεια· είναι επίσης δίκαιο και νόμος, σωφροσύνη και πάσα αρετή. Αλλά όλα τα άλλα πράγματα δεν μας τα έθεσε υπό τον έλεγχο μας. Γι' αυτό και εμείς πρέπει να γίνουμε ένα με τον Θεό (συμψήφους χρή τω θεώ) και χωρίζοντας τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο, τα δε δικά μας με κάθε τρόπο να κατέχουμε (αντιποιείσθαι), τα μεν άλλα να τα αφήνουμε στο Σύμπαν και με χαρά να του παραχωρούμε ότι χρειάζεται είτε αυτά είναι τα παιδιά μας, είτε η πατρίδα, είτε το σώμα μας είτε οτιδήποτε άλλο."

Με αυτό τον τρόπο ο Θεός είναι το άγνωστο που ανακαλύπτεται συνεχώς (η λέξη ανακαλύπτω αποδίδεται αρκετές φορές στα αρχαία ελληνικά με τη λέξη συνιδείν) και δεν μπορεί ποτέ να γίνει γνωστός διανοητικά. Γι' αυτό ίσως ο Βούδας δεν απάντησε στην ερώτηση αν υπάρχει θεός, γι' αυτό ίσως οι Ταοϊστές του δώσανε το όνομα Τάο που δεν σημαίνει τίποτα, γι' αυτό οι Εβραίοι γράψανε το όνομα του αλλά χωρίς τα φωνήεντα (Γιάχβε) για να μην μπορείς να προφέρεις το όνομα του.

Ο Ουίλιαμ Μπλέηκ έχει γράψει ένα μικρό βιβλιαράκι (1788) με τίτλο "Όλες οι θρησκείες είναι μία". Το φιλοτέχνησε και με σχέδια του και μπορείτε να το βρείτε εδώ.

Σας μεταφέρω την μετάφραση του:

"Η φωνή κάποιου που φωνάζει στη ζούγκλα.
To επιχείρημα: 
Επειδή η πραγματική μέθοδος της γνώσης είναι το πείραμα, η ικανότητα να ξέρεις πρέπει να είναι η ικανότητα να λαμβάνεις πείρα. Αυτή την ικανότητα διαπραγματεύομαι.
1η αρχή:
Ότι η Ποιητική Ιδιοφυΐα είναι ο αληθινός Άνθρωπος και το σώμα ή η εξωτερική μορφή του ανθρώπου προέρχεται από την Ποιητική Ιδιοφυΐα. Ομοίως ότι η μορφή όλων των πραγμάτων προέρχονται από την δική τους Ιδιοφυΐα η οποία από τους Αρχαίους ονομαζόταν Άγγελος και Πνεύμα και Δαίμονας.
2η αρχή:
Όπως όλοι οι άνθρωποι είναι όμοιοι στην εξωτερική μορφή (και με την ίδια άπειρη ποικιλία) έτσι όλοι είναι όμοιοι στην Ποιητική Ιδιοφυΐα.
3η αρχή:
Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί, να μιλήσει ή να γράψει από καρδιάς αλλά πρέπει να έχει σκοπό την αλήθεια. Έτσι όλες οι σέκτες της Φιλοσοφίας προέρχονται από την Ποιητική Ιδιοφυΐα προσαρμοσμένη στις αδυναμίες του κάθε ατόμου.
4η αρχή:
Όπως κανένας ο οποίος ταξιδεύει σε χώρες γνωστές του δεν βρίσκει το άγνωστο, έτσι και από γνώση που έχει ήδη αποκτήσει ο Άνθρωπος δεν μπορεί να αποκτήσει περισσότερη. Επομένως μια παγκόσμια Ποιητική Ιδιοφυΐα υπάρχει.
5η αρχή:
Οι θρησκείες όλων των Εθνών προήλθαν από την διαφορετική αντίληψη της Ποιητικής Ιδιοφυΐας του κάθε έθνους, η οποία σε κάθε έθνος καλείται το Πνεύμα της Προφητείας.
6η αρχή:
Η Εβραϊκή και Χριστιανική Διαθήκη έχουν μια αυθεντική καταγωγή από την Ποιητική Ιδιοφυΐα. Αυτό είναι αναγκαίο από την περιορισμένη φύση των σωματικών αισθήσεων.
7η αρχή:
Όπως όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι (αν και άπειρα ποικίλοι) έτσι και οι θρησκείες σαν όμοιες έχουν μία πηγή. Ο αληθινός Άνθρωπος είναι η πηγή· αυτός ο Άνθρωπος που είναι η Ποιητική Ιδιοφυΐα."

Συγκρίνετε τώρα και την παρακάτω ρήση του Α. Αϊνστάιν μαζί με αυτήν του Κρισναμούρτι στο βίντεο που ακολουθεί:

"Ένα ανθρώπινο ον είναι μέρος του όλου, που το ονομάζουμε σύμπαν, ένα μέρος περιορισμένο στο χρόνο και τον χώρο. Έχει εμπειρία του εαυτού του, των σκέψεων του και των συναισθημάτων του σαν κάτι διαφορετικό από το υπόλοιπο... ένα είδος οπτικής πλάνης της συνείδησης του. Αυτή η πλάνη είναι ένα είδος φυλακής για εμάς, η οποία μας περιορίζει στις προσωπικές μας επιθυμίες και σε στοργή για τα λιγοστά κοντινά μας πρόσωπα. Το έργο μας πρέπει να είναι να ελευθερώσουμε τους εαυτούς μας από αυτή την φυλακή, διευρύνοντας τον κύκλο της συμπόνιας μας ώστε να αγκαλιάσει όλα τα ζωντανά όντα και όλη τη φύση στην ομορφιά της"   

Άρα αγαπητέ αναγνώστη /-ρια, έτσι όπως βλέπω το ερώτημα που εγώ έθεσα στην αρχή, δηλαδή αν η Αλήθεια είναι μία, καταλήγω στο εξής συμπέρασμα: 

η Αλήθεια δεν είναι μία· η Αλήθεια είναι Ένα.

Ο Κόσμος όπως τον βλέπω εγώ. (Α. Αϊνστάιν)

"Μόνο το άτομο έχει αίσθηση υπεθυνότητας"

- Nietzsche

Αλβέρτος Αϊνστάιν (1925)  χωρίς περαιτέρω σχολιασμό:

Ο Κόσμος όπως τον βλέπω εγώ.

Σε τι  παράξενη κατάσταση βρισκόμαστε εμείς οι θνητοί! Καθένας από εμάς βρίσκεται εδώ για μια σύντομη επίσκεψη· δεν γνωρίζει για ποιο σκοπό, αν και μερικές φορές νομίζει ότι τον αισθάνεται. Αλλά από την οπτική γωνία της καθημερινής ζωής, χωρίς να εμβαθύνουμε, υπάρχουμε για τον συνάνθρωπο μας - καταρχάς για αυτούς στων οποίων τα χαμόγελα και την ευημερία στηρίζεται όλη η ευτυχία μας και αμέσως μετά για όλους αυτούς που δεν γνωρίζουμε προσωπικά και με την μοίρα των οποίων είμαστε ενωμένοι με τον δεσμό της συμπόνοιας. Εκατό φορές κάθε μέρα, θυμίζω στον εαυτό μου ότι η εσωτερική και εξωτερική ζωή μου εξαρτάται από την εργασία των άλλων ανθρώπων, ζωντανών και νεκρών, και ότι πρέπει να υπερβάλω εαυτόν για να μπορέσω να δώσω στο ίδιο μέτρο με το οποίο έχω λάβει και συνεχίζω να λαμβάνω. Με ελκύει η απλή ζωή και συχνά καταπιέζομαι από το αίσθημα ότι απορροφώ μια μη αναγκαία ποσότητα από την εργασία των συνανθρώπων μου. Θεωρώ τις ταξικές διαφορές αντίθετες προς την δικαιοσύνη και, σε τελική ανάλυση, βασισμένες στον εξαναγκασμό. Θεωρώ επίσης ότι η απέριττη ζωή κάνει καλό σε όλους, φυσικά και πνευματικά. 

Σίγουρα δεν πιστεύω στην ανθρώπινη ελευθερία με την φιλοσοφική έννοια. Όλοι δρουν όχι μόνο υπό την επιρροή ενός εξωτερικού καταναγκασμού αλλά επίσης σύμφωνα και με μια εσωτερική ανάγκη. Η ρήση του Σοπενχάουερ, ότι "ο άνθρωπος μπορεί να δρα όπως αυτός θέλει, αλλά όχι να θέλει όπως αυτός θέλει" αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για εμένα από την νεότητα μου και μια συνεχή παρηγοριά και μια αμείωτη πηγή υπομονής στις δυσκολίες της ζωής, της δικιάς μου και των άλλων. Αυτό το συναίσθημα φιλεύσπλαχνα μετριάζει την αίσθηση υπευθυνότητας που τόσο εύκολα μπορεί να σε παραλύσει, και μας εμποδίζει στο να πάρουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους ανθρώπους πολύ σοβαρά· συντελεί σε μια άποψη της ζωής στην οποία το χιούμορ, προπαντός, έχει την θέση που του αρμόζει. 

Το να αναρωτιέσαι το νόημα ή το αντικείμενο της ύπαρξης σου ή της δημιουργίας γενικά μου έμοιαζε πάντα παράλογο από αντικειμενικής απόψεως. Και όμως ο καθένας έχει συγκεκριμένα ιδανικά που καθορίζουν την κατεύθυνση των προσπαθειών του και των κρίσεων του. Υπό αυτήν την έννοια ποτέ δεν κοίταξα την ευκολία και την ευτυχία σαν αυτοσκοπούς - μια τέτοια ηθική βάση βρίσκω ως πιο αρμόζουσα για ένα κοπάδι γουρούνια. Τα ιδανικά που φώτισαν τον δρόμο μου και κατ' επανάληψη μου έδωσαν κουράγιο να αντιμετωπίζω την ζωή πρόσχαρα, ήταν η Αλήθεια, η Καλοσύνη και η Ομορφιά. Χωρίς την αίσθηση συντροφικότητας με ανθρώπους του ιδίου πνεύματος, της ενασχόλησης με τον στόχο, τον αιώνια ανέφικτο στον τομέα της τέχνης και της επιστημονικής έρευνας, η ζωή θα μου φαινόταν κενή. Τα συνηθισμένα αντικείμενα της ανθρώπινης προσπάθειας - ιδιοκτησία, εξωτερική επιτυχία, πολυτέλεια - μου φαινόντουσαν πάντα άξια περιφρονήσεως.
Η παθιασμένη αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και υπευθυνότητας πάντα αντιπαραβαλλόταν παράξενα με την σαφή μου ελευθερία από την ανάγκη για απευθείας επαφή με άλλα ανθρώπινα όντα και κοινότητες. Βαδίζω το δικό μου δρόμο και ποτέ δεν άνηκα στη χώρα μου, το σπίτι μου, τους φίλους μου ή ακόμα και στην οικογένεια μου, με όλη μου την καρδιά· αντιμέτωπος με όλους αυτούς τους δεσμούς ποτέ δεν έχασα το επίμονο αίσθημα της απόσπασης, της ανάγκης για μοναξιά - ένα αίσθημα που αυξάνεται με τα χρόνια. Οι άνθρωποι αποκτούν απότομα συνείδηση, χωρίς να το μετανιώσουν, των ορίων της πιθανότητας για αμοιβαία κατανόηση και συμπόνοια με τους συνανθρώπους τους. Ένας τέτοιος άνθρωπος χωρίς αμφιβολία χάνει ένα μέρος της εγκαρδιότητας και της αθωότητας· από την άλλη, είναι κατά πολύ περισσότερο ανεξάρτητος από απόψεις, συνήθειες και κρίσεις των συνανθρώπων του και αποφεύγει τον πειρασμό να βασιστεί σε τέτοια ανασφαλή θεμέλια.
Το πολιτικό ιδεώδες μου είναι αυτό της δημοκρατίας. Ας είναι ο κάθε άνθρωπος σεβαστός σαν άτομο και κανένας να μην γίνεται είδωλο. Είναι μια ειρωνεία της μοίρας ότι εγώ ο ίδιος έχω γίνει αποδέκτης υπερβολικού θαυμασμού και σεβασμού από τους συνανθρώπους μου χωρίς εγώ ούτε να ευθύνομαι και ούτε να το αξίζω. Η αιτία για αυτό ίσως να είναι η επιθυμία, ανέφικτη για τους πολλούς, να κατανοήσουν την μία ή δύο ιδέες τις οποίες έχω με τις ασθενικές δυνάμεις μου επιτύχει μέσω ακατάπαυστου αγώνα. Γνωρίζω πολύ καλά ότι είναι απαραίτητο για την επιτυχία κάθε σύνθετου εγχειρήματος, ότι ένας άνθρωπος θα πρέπει να κάνει την σκέψη και να κατευθύνει και γενικά να φέρει την ευθύνη. Αλλά αυτοί που καθοδηγούνται δεν πρέπει να αναγκάζονται, θα πρέπει να μπορούν να διαλέγουν τον αρχηγό τους. Ένα αυταρχικό σύστημα καταναγκασμού, κατά την άποψη μου, σύντομα αποσυντίθεται. Γιατί η δύναμη πάντα έλκει ανθρώπους χαμηλής ηθικής, και πιστεύω ότι είναι ένας αμετάβλητος κανόνας ότι τους ιδιοφυείς τυράννους, τους διαδέχονται αχρείοι. Γι' αυτό το λόγο πάντα εναντιώθηκα σε συστήματα όπως αυτά που βλέπουμε στην Ιταλία και την Ρωσία σήμερα. Αυτό το οποίο έχει επιφέρει δυσφήμιση στην επικρατούσα σημερινή μορφή δημοκρατίας της Ευρώπης δεν μπορεί να αποδοθεί στην ιδέα της δημοκρατίας, αλλά στην έλλειψη σταθερότητας των αρχηγών των κυβερνήσεων και στον απρόσωπο χαρακτήρα του εκλογικού συστήματος. Πιστεύω ότι από αυτήν την άποψη οι ΗΠΑ έχουν οργανωθεί καλύτερα. Έχουν ένα υπεύθυνο Πρόεδρο που εκλέγεται για μια επαρκή περίοδο και έχει επαρκή αρμοδιότητα για να είναι υπεύθυνος στις πράξεις του. Από την άλλη, αυτό που εκτιμώ στο δικό μας πολιτικό σύστημα είναι η πιο εκτεταμένη πρόνοια που υπάρχει για το άτομο σε περίπτωση ασθένειας ή ανάγκης. Αυτό που πραγματικά αξίζει στην παρέλαση της ανθρώπινης ζωής μου φαίνεται ότι δεν είναι η Πολιτεία αλλά το δημιουργικό, ευαίσθητο άτομο, η ατομικότητα· αυτή μόνη της δημιουργεί το ευγενές και το μεγαλειώδες, ενώ το κοπάδι σαν τέτοιο παραμένει αμβλύ στη σκέψη και αμβλύ στο συναίσθημα.

Αυτό το θέμα με φέρνει στο χειρότερο γνώρισμα της φύσης του κοπαδιού, το στρατιωτικό σύστημα, το οποίο απεχθάνομαι. Το ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αντλήσει ευχαρίστηση στο να παρελαύνει σε σχηματισμό στον τόνο μιας μπάντας είναι αρκετό για να με κάνει να τον περιφρονήσω. Ο μεγάλος εγκέφαλος του, του δόθηκε από λάθος· μια σπονδυλική στήλη ήταν όλο κι όλο ότι χρειαζόταν. Αυτό το σημάδι πανώλης του πολιτισμού θα έπρεπε να καταργηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ηρωισμός από διαταγή, παράλογη βία, και όλες οι δηλητηριώδεις ανοησίες που κάνει στο όνομα του πατριωτισμού - πόσο τα μισώ όλα αυτά! Ο πόλεμος μου φαίνεται ένα πρόστυχο και ποταπό πράγμα: Καλύτερα να με κόβανε κομμάτια από το να πάρω μέρος σε τέτοιο αποτροπιασμό. Και όμως, παρ' όλα αυτά, τόσο υψηλή είναι η άποψη μου για την ανθρώπινη φυλή που πιστεύω ότι αυτή η λάμια θα είχε από καιρό εξαφανιστεί, αν ο υγιής νους των εθνών δεν είχε συστηματικά διαφθαρεί από τα εμπορικά και πολιτικά συμφέροντα που ενεργοποιούνται μέσω των σχολείων και του Τύπου. 

Το ωραιότερο πράγμα που μπορούμε να έχουμε την εμπειρία του είναι το μυστηριώδες. Είναι το θεμελιώδες συναίσθημα το οποίο βρίσκεται στο λίκνο της αληθινής τέχνης και της αληθινής επιστήμης. Αυτός που το γνωρίζει και δεν μπορεί πια να το θαυμάσει, να αισθανθεί έκπληξη, είναι σαν νεκρός, ένα σβησμένο κερί. Η εμπειρία του μυστηρίου - ακόμα κι αν ήταν αναμεμειγμένη με φόβο - ήταν αυτή που προκάλεσε την θρησκεία. Η γνώση της ύπαρξης πραγμάτων στα οποία δεν μπορούμε να διεισδύσουμε, των εκδηλώσεων της βαθύτερης λογικής και της πιο αστραποβολούσας ομορφιάς , τα οποία είναι προσβάσιμα στη λογική μας στις πιο βασικές τους μορφές - είναι αυτή η γνώση και αυτό το συναίσθημα που συνιστούν την πραγματικά θρησκευτική συμπεριφορά· υπό αυτήν την έννοια και μόνο υπό αυτήν, είμαι ένας βαθύτατα θρησκευόμενος άνθρωπος. Δεν μπορώ να συλλάβω ένα Θεό που ανταμείβει και τιμωρεί τα δημιουργήματα του, ή έχει θέληση του ίδιου είδους μ' αυτή που εμείς αντιλαμβανόμαστε στους εαυτούς μας. Ένας άνθρωπος που μπορεί να επιζήσει του φυσικού θανάτου του είναι επίσης πέρα από την κατανόηση μου, ούτε θα επιθυμούσα να ήταν αλλιώς· τέτοιες ιδέες είναι για τους φόβους ενός παράλογου εγωισμού αδύναμων ψυχών. Είναι αρκετό για εμένα το μυστήριο της αιωνιότητας της ζωής, και ο υπαινιγμός της θαυμαστής δομής της πραγματικότητας, μαζί με την ειλικρινή προσπάθεια να κατανοήσω ένα μέρος, που δεν μπορεί ποτέ να είναι τόσο μικρό, του λόγου που αποκαλύπτει τον εαυτό του στη φύση.

The World as I see it

What an extraordinary situation is that of us mortals! Each of us is here for a
brief sojourn; for what purpose he knows not, though he sometimes thinks he
feels it. But from the point of view of daily life, without going deeper, we exist
for our fellow-men--in the first place for those on whose smiles and welfare all
our happiness depends, and next for all those unknown to us personally with
whose destinies we are bound up by the tie of sympathy. A hundred times
every day I remind myself that my inner and outer life depend on the labours
of other men, living and dead, and that I must exert myself in order to give in
the same measure as I have received and am still receiving. I am strongly
drawn to the simple life and am often oppressed by the feeling that I am
engrossing an unnecessary amount of the labour of my fellow-men. I regard
class differences as contrary to justice and, in the last resort, based on force. I
also consider that plain living is good for everybody, physically and mentally.
In human freedom in the philosophical sense I am definitely a disbeliever.
Everybody acts not only under external compulsion but also in accordance
with inner necessity. Schopenhauer's saying, that "a man can do as he will, but
not will as he will," has been an inspiration to me since my youth up, and a
continual consolation and unfailing well-spring of patience in the face of the
hardships of life, my own and others'. This feeling mercifully mitigates the
sense of responsibility which so easily becomes paralysing, and it prevents us
from taking ourselves and other people too seriously; it conduces to a view of
life in which humour, above all, has its due place.
To inquire after the meaning or object of one's own existence or of creation
generally has always seemed to me absurd from an objective point of view.
And yet everybody has certain ideals which determine the direction of his
endeavours and his judgments. In this sense I have never looked upon ease
and happiness as ends in themselves--such an ethical basis I call more proper
for a herd of swine. The ideals which have lighted me on my way and time
after time given me new courage to face life cheerfully, have been Truth,
Goodness, and Beauty. Without the sense of fellowship with men of like mind,
of preoccupation with the objective, the eternally unattainable in the field of art
and scientific research, life would have seemed to me empty. The ordinary
objects of human endeavour--property, outward success, luxury--have
always seemed to me contemptible.
My passionate sense of social justice and social responsibility has always
contrasted oddly with my pronounced freedom from the need for direct
contact with other human beings and human communities. I gang my own gait
and have never belonged to my country, my home, my friends, or even my
immediate family, with my whole heart; in the face of all these ties I have never
lost an obstinate sense of detachment, of the need for solitude--a feeling
which increases with the years. One is sharply conscious, yet without regret,
of the limits to the possibility of mutual understanding and sympathy with one's
fellow-creatures. Such a person no doubt loses something in the way of
geniality and light-heartedness ; on the other hand, he is largely independent of
the opinions, habits, and judgments of his fellows and avoids the temptation to
take his stand on such insecure foundations.
My political ideal is that of democracy. Let every man be respected as an
individual and no man idolized. It is an irony of fate that I myself have been the
recipient of excessive admiration and respect from my fellows through no
fault, and no merit, of my own. The cause of this may well be the desire,
unattainable for many, to understand the one or two ideas to which I have
with my feeble powers attained through ceaseless struggle. I am quite aware
that it is necessary for the success of any complex undertaking that one man
should do the thinking and directing and in general bear the responsibility. But
the led must not be compelled, they must be able to choose their leader. An
autocratic system of coercion, in my opinion, soon degenerates. For force
always attracts men of low morality, and I believe it to be an invariable rule
that tyrants of genius are succeeded by scoundrels. For this reason I have
always been passionately opposed to systems such as we see in Italy and
Russia to-day. The thing that has brought discredit upon the prevailing form of
democracy in Europe to-day is not to be laid to the door of the democratic
idea as such, but to lack of stability on the part of the heads of governments
and to the impersonal character of the electoral system. I believe that in this
respect the United States of America have found the right way. They have a
responsible President who is elected for a sufficiently long period and has
sufficient powers to be really responsible. On the other hand, what I value in
our political system is the more extensive provision that it makes for the
individual in case of illness or need. The really valuable thing in the pageant of
human life seems to me not the State but the creative, sentient individual, the
personality; it alone creates the noble and the sublime, while the herd as such
remains dull in thought and dull in feeling.
This topic brings me to that worst outcrop of the herd nature, the military
system, which I abhor. That a man can take pleasure in marching in formation
to the strains of a band is enough to make me despise him. He has only been
given his big brain by mistake; a backbone was all he needed. This
plague-spot of civilization ought to be abolished with all possible speed.
Heroism by order, senseless violence, and all the pestilent nonsense that does
by the name of patriotism--how I hate them! War seems to me a mean,
contemptible thing: I would rather be hacked in pieces than take part in such
an abominable business. And yet so high, in spite of everything, is my opinion
of the human race that I believe this bogey would have disappeared long ago,
had the sound sense of the nations not been systematically corrupted by
commercial and political interests acting through the schools and the Press.
The fairest thing we can experience is the mysterious. It is the fundamental
emotion which stands at the cradle of true art and true science. He who
knows it not and can no longer wonder, no longer feel amazement, is as good
as dead, a snuffed-out candle. It was the experience of mystery--even if
mixed with fear--that engendered religion. A knowledge of the existence of
something we cannot penetrate, of the manifestations of the profoundest
reason and the most radiant beauty, which are only accessible to our reason in
their most elementary forms--it is this knowledge and this emotion that
constitute the truly religious attitude; in this sense, and in this alone, I am a
deeply religious man. I cannot conceive of a God who rewards and punishes
his creatures, or has a will of the type of which we are conscious in ourselves.
An individual who should survive his physical death is also beyond my
comprehension, nor do I wish it otherwise; such notions are for the fears or
absurd egoism of feeble souls. Enough for me the mystery of the eternity of
life, and the inkling of the marvellous structure of reality, together with the
single-hearted endeavour to comprehend a portion, be it never so tiny, of the
reason that manifests itself in nature.

Η εποχή μου

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του Nefestoras

Για να σας περιγράψω τα πράγματα, στην εποχή μου δεν υπήρχαν θύματα.

Ήταν όλοι θύτες. Ακόμα και τα μικρά παιδιά τα εκπαίδευαν για αυτό το σκοπό.

Και αυτό συνέβη όχι λόγω άγνοιας, αλλά αντίθετα λόγω γνώσης.

Όλοι πλέον οι κάτοικοι του πλανήτη σπούδαζαν πυρετωδώς τις νέες τεχνικές του κέρδους, όπου καινούργιες επιστήμες γεννιόντουσαν καθημερινά για αυτόν το σκοπό στα πανεπιστήμια, για την ανάπτυξη και την καλλίτερη εκμετάλλευση κάθε είδους πλουτοπαραγωγικών πηγών.

Μάλιστα οι γονείς, παρότρυναν τα παιδιά τους να μάθουν πρώτα καλά το μάρκετινγκ, να γίνουν καπάτσοι δηλαδή, και στη συνέχεια τα προετοίμαζαν με καμάρι να γίνουν επιχειρηματίες, τραγουδιστές, γιατροί και δικηγόροι, δημοσιογράφοι, πολιτικοί ή δημοτικοί σύμβουλοι και συνδικαλιστές, γνωρίζοντας πολύ καλά τι επρόκειτο να κάνουν στους άλλους. Τι ρόλους θα έπαιζαν στην πόλη τους.

Και πάντως κάθε γονική συμβουλή παρότρυνε αγωνιωδώς τα παιδιά να γίνουν πλούσιοι και διάσημοι με όποιο τρόπο μπορούσαν. Από Ωνάσηδες έως Ηρόστρατοι.

Όσοι δεν τα κατάφερναν, περιοριζόντουσαν με θλίψη να γίνουν πλούσιοι μεν, αλλά δυστυχώς όχι διάσημοι. Τι μαρτύριο!

Αστειευόμενος ή μη αστειευόμενος θα έλεγα χωρίς υπερβολές, ότι τα μόνα υπεύθυνα όντα παρέμεναν όπως πάντα τα ζώα και τα φυτά, τα μόνα αθώα θύματα του πλανήτη.

Τι παράδοξο! τα μη σκεφτόμενα όντα του, διατηρούσαν και διαιώνιζαν τον κόσμο μας χωρίς ποτέ να τον καταστρέφουν. Μήπως αυτό είναι η αθωότητα ή μήπως γιαυτό παρέμεναν αθώα.

Ταλαντευόμενη πόρτα

"Για να φτάσετε σε αυτό που δεν είστε

Πρέπει να πάτε μέσω του δρόμου στον οποίο δεν είστε.

Και αυτό που δεν γνωρίζετε είναι το μόνο πράγμα που γνωρίζετε

Και αυτό που σας ανήκει είναι αυτό που δεν σας ανήκει

Και εκεί που είστε είναι εκεί που δεν είστε."

- T. S. Eliot

Η διαδικασία της αναπνοής είναι ένα θαύμα από μόνο του αν το καλοσκεφτείς. Εισερχόμενοι σ' αυτόν τον κόσμο είναι το πρώτο που μας συμβαίνει. Λέω μας συμβαίνει γιατί εμείς δεν κάνουμε τίποτα, καμία προσπάθεια. Και ως το τέλος της ζωής μας παραμένει μια ακούσια (μη εθελοντική) κίνηση η οποία σταματά όταν εξερχόμαστε από αυτόν τον κόσμο. Σκεφτείτε: ακούσια σημαίνει χωρίς τη θέλησή μας. Εμείς δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα σε σχέση μ' αυτήν. Εμείς υπάρχουμε μέσω αυτής αλλά στην ουσία δεν υπάρχουμε για αυτήν. Σκεφτείτε επίσης: εξέρχομαι, εισέρχομαι, κάπου πρέπει να υπάρχει μια πόρτα που να οδηγεί προς και από αυτόν τον κόσμο...

Έτσι είναι και η αναπνοή: μια συνεχής κίνηση όπου αέρας εισέρχεται και εξέρχεται από τον εξωτερικό στον εσωτερικό κόσμο. Πάλι πόρτες βλέπω... σαν να βλέπω την ταινία Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας και πάλι Άνοιξη. Όλο πόρτες άνοιγαν και κλείνανε...

Όπως μας δείχνει και το παρακάτω ΦΟΒΕΡΑ διαφωτιστικό βίντεο αυτή η κίνηση είναι η Συμπαντική δραστηριότητα και μέσω της αναπνοής μπορούμε να έχουμε την επίγνωση της. Μια επίγνωση που όμως καταργεί το εγώ. Όπως δεν υπάρχει εσωτερικός και εξωτερικός κόσμος αλλά ένας κόσμος, έτσι δεν υπάρχει το εγώ και το εσύ αλλά μία Συμπαντική Φύση σε πολλές μορφές. Αυτός είναι ο δρόμος του να μην είμαστε. Αυτή είναι η γνώση που πάντα είχαμε αλλά την αναζητάμε.  Έτσι νομίζω λύνεται και το ποίημα - αίνιγμα του Τ. S. Elliot.

Α! Πριν το ξεχάσω. Οι ξενόγλωσσοι (Αγγλικά - Γαλλικά) μπορούν να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ "Doing Time, Doing Vipasana" (Εκτίοντας ποινή, Κάνοντας Βιπάσανα) 

Η Βιπάσανα είναι μια μέθοδος διαλογισμού μέσω της αναπνοής, την οποία ανακάλυψε ο Βούδας. Για περισσότερες πληροφορίες (Αγγλικά) εδώ και εδώ.

Ταλαντευόμενη πόρτα from Iptamenos Ollandos on Vimeo.

ΥΓ. Ευχαριστώ τον αδελφό Βαγγέλη που μου υπέδειξε αυτό το καταπληκτικό βίντεο καθώς και την ταινία για την Βιπάσανα.

Αίσθηση και σκέψη

 "Δεν έχω καμία φιλοσοφία, έχω αισθήσεις...

Η αγάπη είναι αιώνια αθωότητα,

Και η μόνη αθωότητα είναι να μην σκέφτεσαι..."

- Alberto Caeiro (F. Pessoa)

"Για να δεις τον κόσμο σε ένα κόκκο άμμου

Και τον παράδεισο σε ένα αγριολούλουδο

Κράτησε το άπειρο στην παλάμη του χεριού σου

Και την αιωνιότητα σε μία ώρα.

(...)

 Ο Θεός φαίνεται, και ο Θεός είναι φως,

Σε αυτές τις φτωχές ψυχές που κατοικούν στην νύχτα.

Μόνο η ανθρώπινη μορφή φανερώνεται,

Σ' αυτούς που κατοικούν στα βασίλεια της ημέρας."

- W. Blake

"Ποτέ δεν μένεις με οποιαδήποτε αίσθημα, καθαρό και απλό, αλλά πάντα το περιβάλλεις με το ντύμα των λέξεων. Η λέξη το στρεβλώνει· η σκέψη στροβιλίζοντας γύρω του, το ρίχνει σε σκιά, το υπερνικά με ογκώδεις φόβους και πόθους. Ποτέ δεν μένεις με ένα αίσθημα και με τίποτα άλλο· με το μίσος ή με κείνο το παράξενο αίσθημα της ομορφιάς. Όταν το αίσθημα του μίσους γεννιέται, λέτε πόσο κακό είναι· υπάρχει ο καταναγκασμός, ο αγώνας να το υπερνικήσεις, η ταραχή της σκέψης γι' αυτό. Θέλεις να παραμείνεις με την αγάπη· αλλά την κομματιάζεις, αποκαλώντας την προσωπική ή απρόσωπη· την καλύπτεις με λέξεις, δίνοντάς της τη συνηθισμένη σημασία ή λέγοντας ότι είναι παγκόσμια· εξηγείς πως να την αισθάνεσαι, πως να την διατηρείς, για ποιο λόγο σβήνει· σκέφτεσαι κάποιον που τον αγαπάς ή που σε αγαπά. Υπάρχει κάθε είδους λεκτική κίνηση.

Προσπάθησε να μείνεις με το αίσθημα του μίσους, με το αίσθημα του φθόνου, της ζήλιας, με το δηλητήριο της φιλοδοξίας· γιατί στο κάτω-κάτω, αυτό είναι που έχεις στην καθημερινή σου ζωή, παρ' όλο που μπορεί να θέλεις να ζήσεις με αγάπη, ή με την λέξη "αγάπη". Εφόσον έχεις το αίσθημα του μίσους, να θέλεις να κάνεις κακό σε κάποιον με μια χειρονομία ή με μια τσουχτερή λέξη, δες αν μπορείς να μείνεις με ένα αίσθημα και δες τι θα συμβεί. Θα το βρεις εκπληκτικά δύσκολο, ο νους σου δεν θ' αφήσει το αίσθημα ήσυχο· εισβάλλει ορμητικά με τις αναμνήσεις του, τους συνειρμούς του, τα ναι και τα όχι του, την ασταμάτητη φλυαρία του. Πάρε ένα όστρακο. Μπορείς να το κοιτάξεις χωρίς την κίνηση του νου; Μπορείς να ζήσεις με το αίσθημα πίσω από την λέξη, χωρίς το αίσθημα που η σκέψη φτιάχνει; Αν μπορείς, τότε θα ανακαλύψεις ένα καταπληκτικό πράγμα, μια κίνηση πέρα από το μέτρο του χρόνου, μια άνοιξη που δεν ξέρει καλοκαίρι."

ΥΓ 1. Το απόσπασμα αυτό είναι από το βιβλίο με τίτλο "Στοχασμοί πάνω στη ζωή μας" Σειρά Γ', που περιέχει απομαγνητοφωνημένους διαλόγους του Κρισναμούρτι. Το δημοσιεύω σαν συμπληρωματική επεξήγηση πάνω στο ποίημα του Πεσόα αλλά και του Γ. Μπλέηκ που ανάρτησα στο άλλο μου ιστολόγιο της ποίησης, τα επίμαχα σημεία των οποίων παραθέτω στην αρχή της ανάρτησης.

ΥΓ 2. Για την ζωή του Κρισναμούρτι και κάποιες από τις σκέψεις του μπορείτε να δείτε το πολύ καλό ντοκυμαντέρ - βιογραφία του που δημοσίευσα στο ιστολόγιο με τις ταινίες. Δυστυχώς μόνο "δια τους την βαρβαρικήν (αγγλικήν) κατέχοντες".