Το τελευταίο γνωμικό που κατατέθηκε

Ο Χρύσιππος ο Σολεύς είπε: " "Θα συμπεραίναμε στην περίπτωση ενός όμορφου σπιτιού ότι χτίστηκε για τους ιδιοκτήτες τους και όχι για ποντίκια. Οφείλουμε επομένως, με τον ίδιο τρόπο, να θεωρούμε το σύμπαν σαν το σπίτι των θεών.""

Δευτέρα 9 Απριλίου 2012

Ελεύθερος άνθρωπος

(...) Ελάτε τώρα, υπήρχε κανένας που ο Διογένης δεν αγαπούσε, ένας άνθρωπος τόσο ευγενικός και καλόκαρδος που ευχαρίστως έπαιρνε πάνω του όλα τα προβλήματα για το κοινό καλό; Αλλά ποιος ήταν ο τρόπος της αγάπης του; Όπως έγινε υπηρέτης του Δία, νοιαζόταν για τους συνανθρώπους του, αλλά ταυτόχρονα ήταν υποταγμένος στο Θεό. Αυτός ήταν ο λόγος που μόνο γι' αυτόν όλος ο κόσμος και όχι κάποιο συγκεκριμένο μέρος ήταν η πατρίδα του· και όταν τον φυλάκισαν δεν ποθούσε την Αθήνα, ούτε λαχταρούσε να ξαναδεί τους φίλους του και τους γνωστούς του εκεί, αλλά έγινε καλός φίλος με τους πειρατές (που τον φυλάκισαν) και επειράτο* (=προσπαθούσε) να τους φέρει στον ίσιο δρόμο.  Έτσι κατακτάται η ελευθερία. Γι' αυτό έλεγε: "Από τότε που ο Αντισθένης (διάσημος φιλόσοφος, δάσκαλος του Διογένη) με ελευθέρωσε, ποτέ μου δεν έγινα σκλάβος." Πως τον ελευθέρωσε ο Αντισθένης; Ακούστε τι λέει ο Διογένης. "Μου έμαθε τι ήταν δικό μου, και τι δεν ήταν δικό μου. Η ιδιοκτησία δεν είναι δική μου· συγγενείς, οικείοι, φίλοι, φήμη, συνήθεις τόποι, η συζήτηση με άλλους - όλα αυτά δεν είναι δικά μου. 'Τι είναι λοιπόν δικό σου;' Η δύναμη να χρησιμοποιώ τις εξωτερικές εντυπώσεις. Μου έδειξε ότι την διαθέτω πέρα από κάθε εμπόδιο ή εξαναγκασμό· κανένας δεν μπορεί να με εμποδίσει· κανένας δεν μπορεί να με αναγκάσει να την χρησιμοποιήσω με άλλο τρόπο από αυτό που θέλω. Ποιος έχει λοιπόν πάνω μου εξουσία; Ο Φίλιππος, ή ο Αλέξανδρος, ή ο Περδίκκας ή ο Μέγας Βασιλέας; (ο βασιλιάς των Περσών) Από που μπορούν να την έχουν; Γιατί ο άνθρωπος που ήταν η μοίρα του να υποδουλωθεί από άλλον άνθρωπο πρέπει να είχε ήδη πρωτύτερα  υποδουλωθεί από πράγματα."
Επομένως, ο άνθρωπος που πάνω στον οποίο η απόλαυση δεν έχει καμία δύναμη, ούτε ο πόνος, ούτε η δόξα, ούτε ο πλούτος, και ο οποίος, όποτε του φαίνεται πρέπων, μπορεί να φτύσει όλο του το σώμα στο πρόσωπο κάποιου** και να αναχωρήσει από αυτή τη ζωή - ποιανού δούλος είναι, ποιανού υποτακτικός;(...)

* δεν μπορούσα να μην αφήσω την όμορφη αυτή πινελιά της αρχαίας Ελληνικής που δεν αποδίδεται εύκολα στο νεοελληνικό κείμενο.

** πιθανή αναφορά στον Ανάξαρχο ο οποίος όταν ο τύραννος της Κύπρου Νικοκρέων διέταξε να του κόψουν τη γλώσσα, λένε πως ο ίδιος ο φιλόσοφος την έκοψε με τα δόντια του και την έφτυσε στο πρόσωπο του τυράννου. 

Το κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Αρριανού: "Ομιλίες του Επίκτητου" (Βιβλίο ΙΙΙ, κεφ. ΧΧΙV, 64-72, κδ'. "Περί τού μή δείν προσπάσχειν τοίς ούκ έφ' ημίν"). Η μετάφραση και τα λάθη της, δικά μου. 

Και ένα ποίημα για όποιον θέλει εδώ.

4 σχόλια:

  1. " Η δύναμη να χρησιμοποιώ τις εξωτερικές εντυπώσεις "...
    Συμφωνώ,μου το δίδαξε η ζωή και συνεχίζει να το κάνει.Να είσαι καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Lefti καλησπέρα,
    έπιασες το "διδακτικό" μέρος του αποσπάσματος. Ως ιπτάμενος όμως είχα και έναν ακόμα λόγο: κάποιος πραγματικά ελεύθερος συνάνθρωπος μας θεώρησε πρέπων να φτύσει όλο του το σώμα στους τυράννους της ζωής μας που διέταξαν τον αργό και αναξιοπρεπή θάνατο του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. «Γιατί ο άνθρωπος που ήταν η μοίρα του να υποδουλωθεί από άλλον άνθρωπο πρέπει να είχε ήδη πρωτύτερα υποδουλωθεί από πράγματα."
    Επομένως, ο άνθρωπος που πάνω στον οποίο η απόλαυση δεν έχει καμία δύναμη, ούτε ο πόνος, ούτε η δόξα, ούτε ο πλούτος, και ο οποίος, όποτε του φαίνεται πρέπων, μπορεί να φτύσει όλο του το σώμα στο πρόσωπο κάποιου και να αναχωρήσει από αυτή τη ζωή - ποιανού δούλος είναι, ποιανού υποτακτικός;»

    Πολύ όμορφη η ανάρτηση :) .. αλλά ειλικρινώς αναρωτιέμαι (και θα έλεγα αγωνιώ)... μπορεί κανείς να γίνει δούλος του.. «εαυτού του»; των ατομικών του ίσως πεποιθήσεων; Τι λές Ιπτάμενε φίλε; ή το ερώτημα δεν είναι έγκυρο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μα φυσικά και είναι έγκυρο αγαπητέ α.α. Είναι το ζητούμενο θα έλεγα. Είναι δούλος ο άνθρωπος σε όλες τις ανεξερεύνητες, δανεισμένες και κυρίως 'συμμορφωμένες' γνώμες του: μην ξεχνάς το "Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα, οίον ο θάνατος ουδέν δεινόν, επεί Σωκράτη αν εφαίνετο· αλλά το δόγμα το περί του θανάτου διότι δεινόν, εκείνο το δεινόν έστιν. ''

    Ξεκαθαρίζοντας το "άχρηστο φορτίο" ίσως φτάσουμε και εμείς κάποτε σε τέτοια θεόρατα ύψη.
    Καλή Ανάσταση ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Εγγραφή μέσω email

Enter your email address:

Blog Widget by LinkWithin