Jacques le fataliste en son maitre

Denis Diderot (1713-1784)

(...) -Που; -Που; Αναγνώστη, έχετε μια περιέργεια πολύ ενοχλητική! (...) Αν επιμένετε, θα σας έλεγα ότι κατευθύνονται προς...Ναι, γιατί όχι;...προς μια μεγαλοπρεπή έπαυλη με τεράστια πρόσοψη στην οποία έγραφε: "Δεν ανήκω σε κανένα και ανήκω σε όλο τον κόσμο. Θα είστε προτού εισέλθετε, και θα είστε ακόμα και όταν θα φεύγετε." -Εισέρχονται σε αυτή την έπαυλη; -Όχι διότι η επιγραφή ήταν ψεύτικη, ή ήταν μέσα προτού εισέλθουν. -Αλλά τουλάχιστον θα εξέλθουν; -Όχι, διότι η επιγραφή ήταν ψεύτικη, ή ήταν μέσα όταν έφευγαν. -Και τι έκαναν εκεί; -Ο Jacques είπε, αυτό που είναι γραμμένο "εκεί ψηλά"· ο αφέντης του, αυτό που ήθελαν, και είχαν και οι δυο δίκιο, -Τι παρέα βρήκανε εκεί; -Ανάμικτη. - Τι λέγανε; -Μερικές αλήθειες και πολλά ψέμματα. -Υπήρχαν άνθρωποι του πνεύματος; -Και που δεν υπάρχουν; καθώς και ενοχλητικοί που θέτουν ερωτήσεις τους οποίους οι άνθρωποι αποφεύγουν σαν αρρώστια. Αυτό που δυσαρέστησε  περισσότερο τον Jacques και τον αφέντη του κατά την διάρκεια της βόλτας τους... -Οι άνθρωποι λοιπόν κάνουν βόλτες; Δεν κάνουν και τίποτα άλλο εκτός αν είναι καθισμένοι ή κοιμούνται. Αυτό λοιπόν το οποίο τους δυσαρέστησε περισσότερο ήταν που βρήκαν καμιά εικοσαριά κατεργάρηδες, οι οποίοι είχαν καταλάβει τα πιο όμορφα διαμερίσματα τα οποία έβρισκαν σχεδόν πάντα πολύ μικρά, και οι οποίοι υποστήριζαν, ενάντια στην κοινή λογική και την πραγματική έννοια της επιγραφής, ότι η έπαυλη τους κληροδοτήθηκε ως πλήρη ιδιοκτησία· και οι οποίοι με την βοήθεια από ένα ορισμένο αριθμό ανήθικων μισθωτών είχανε πείσει ένα μεγάλο αριθμό άλλων ανήθικων μισθωτών, να είναι εντελώς διατεθειμένοι για ένα μικρό χρηματικό αντίτιμο να κρεμάνε ή να δολοφονούν το πρώτο που θα τολμούσε να τους αντιταχθεί, ωστόσο τον καιρό του Jacques και του αφέντη του, οι άνθρωποι τολμούσαν μερικές φορές. -Ατιμώρητοι; -Αυτό εξαρτάται.     

Απόσπασμα του βιβλίου Jacques ο φαταλιστής και ο αφέντής του, του Denis Diderot (δημοσιευμένο μετά τον θάνατο του, 1796). Τα μεταφραστικά λάθη, δικά μου.

Το εξώφυλλο της έκδοσης του 1797 με την αρχή του μυθιστορήματος: "Πως γνωρίστηκαν; Τυχαία όπως όλος ο κόσμος. Πως ονομάζονται; Τι σας ενδιαφέρει; Από που έρχονται; Απ' το πιο κοντινό μέρος. Που πάνε; Ξέρει ο άνθρωπος που πάει; Τι λένε; Ο αφέντης δεν λέει τίποτα, και ο Jacques λέει ότι ο λοχαγός του έλεγε ότι όλα αυτά που μας συμβαίνουν, καλά και άσχημα, εδώ κάτω, ήταν γραμμένα εκεί ψηλά."

Ξυπόλητα οικονομικά

Τυπώστε και επικολλήστε σε όλα τα βιβλία οικονομικών.

ΠΡΟΣΟΧΗ!: Αυτό το βιβλίο οικονομικών δεν είναι κατάλληλο για την εφαρμογή του σε πραγματικούς πλανήτες που έχουν οικολογικά όρια. Η εφαρμογή των ιδεών, αξιών και αναλυτικών εργαλείων που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο, χωρίς υψηλά επίπεδα σκεπτικισμού και σύνεσης, μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας, μεγαλύτερη δυσκολία στην επιβίωση και και εκτενή αθλιότητα. Άλλα είδη μπορεί να εξαλειφθούν. Συγκρούσεις με γενικά παραδεκτές ανθρώπινες αξίες. Κατάλληλο για χρήση σε φανταστικούς κόσμους μόνο ή για ιστορική μελέτη.

Μια συνέντευξη του οικονομολόγου Manfred Max Neef. Αξίζει να την δείτε όλη. 

Θα σημειώσω μόνο τα παρακάτω: Στην ερώτηση της δημοσιογράφου τι θα δίδασκε σε νέους οικονομολόγους απάντησε: "Η διδασκαλία θα βασίζονταν σε 5 αξιώματα και μία θεμελιώδη αρχή."

Τα αξιώματα:

1. Η οικονομία είναι για να υπηρετεί τους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι την οικονομία.
2. Η ανάπτυξη έχει να κάνει με ανθρώπους και όχι με αντικείμενα.
3. Η μεγέθυνση δεν είναι ταυτόσημη με την ανάπτυξη και η ανάπτυξη δεν προαπαιτεί τη μεγέθυνση.  
4. Χωρίς την φροντίδα των οικοσυστημάτων καμιά οικονομία δεν είναι εφικτή.
5. Η οικονομία είναι ένα υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου συστήματος της βιόσφαιρας. Επομένως η μόνιμη ανάπτυξη είναι αδύνατη. 

Η θεμελιώδης αρχή:

Σε καμιά περίπτωση κανένα οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να τοποθετηθεί υψηλότερα από το σεβασμό για τη Ζωή.

Πιο απλοϊκά τα έλεγε ο ινδιάνος Cheaf Seattle:

Αυτό γνωρίζουμε: Η Γη δεν ανήκει στον άνθρωπο· ο άνθρωπος ανήκει στη γη. Όλα είναι συνδεδεμένα σαν το αίμα μιας οικογένειας. Ό,τι συμβαίνει στη Γη, συμβαίνει και στα παιδιά της Γης. Ο άνθρωπος δεν υφαίνει τον ιστό της ζωής, είναι απλώς ένα νήμα σε αυτόν. Οτιδήποτε κάνει στον ιστό, το κάνει στον εαυτό του. 

Πώς γίνονται οι ιδιωτικοποιήσεις οι καλές

Σχέδιο του Δημήτρη Μεγαλίδη (από το βιβλίο «Αλιβέρι», έκδ. της ΔΕΗ, 1950). Από το μπλογκ του πενταθέσιου δημοτικού σχολείου Αγίου Ιωάννη Αλιβερίου (dim-ag-ioann.eyv.sch.gr).

του Άγγελου Τσέκερη

«Πείτε μας επιτέλους μια ιδιωτικοποίηση στην οποία δεν είστε αντίθετοι…»

Στην πολυκατοικία μας αποφασίσαμε να αναμετρηθούμε με τις μεγάλες ιστορικές προκλήσεις και να ιδιωτικοποιήσουμε τον ανελκυστήρα.

Τις εποχές που ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας, ο ανελκυστήρας ήταν δημόσιο αγαθό. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν τζάμπα. Τον πληρώναμε κάθε μήνα στα κοινόχρηστα, για να βγουν τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης. Ο διαχειριστής, ο κ. Πουρνάρας, μας άνοιξε τα μάτια. Η παραχώρηση της λειτουργίας του ανελκυστήρα σε ιδιώτες ήταν μια συμφέρουσα αναπτυξιακή πρόταση. Θα μας γλύτωνε από μια μέση μηνιαία επιβάρυνση της τάξης των 20 ευρώ ανά διαμέρισμα, που αντιστοιχεί σε τρία πακέτα μακαρόνια, δύο μπουκάλια γάλα και μια κάρτα κινητής τηλεφωνίας για κάθε οικογένεια. Ταυτόχρονα θα καλύπταμε το έλλειμμα της πολυκατοικίας, δημιουργημένο από αντιπαραγωγικές καταστάσεις του παρελθόντος, από τις οποίες βασικός ωφελημένος ήταν ο ίδιος ο κ. Πουρνάρας.

Στην επικύρωση της απόφασης συνέβαλλε και η καλοπροαίρετη αδιαφορία των ενοίκων. Ούτε η μείωση του ελλείμματος, ούτε η προοπτική να γλυτώνουμε κάνα εικοσάρικο από τα κοινόχρηστα μας δυσαρεστούσε. Έτσι η ιδιωτικοποίηση προχώρησε με ελάχιστες αντιδράσεις. Για να γίνει μάλιστα ανταγωνιστικός ο ανελκυστήρας, και να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών, αποφασίσαμε να εκχωρήσουμε μόνο τη λειτουργία και να κρατήσουμε υπό δημόσιο έλεγχο τη συντήρηση.

Αποτίμηση της ιδιωτικοποίησης

 Μετά λύπης μας είμαστε αναγκασμένοι να αποδεχτούμε ότι η ιδιωτικοποίηση του ανελκυστήρα δεν έχει αποδώσει μέχρι στιγμής[1] τα αναμενόμενα οφέλη. Τα ελλείμματα της πολυκατοικίας παραμένουν αμετάβλητα.[2] Αυτό αποδίδεται μάλλον στους εξής λόγους:

α) Λόγω της γενικευμένης οικονομικής κρίσης, το τίμημα εξαγοράς ήταν αρκετά χαμηλότερο από το προσδοκώμενο.

β) Ένα μέρος του τιμήματος πήγε ως νόμιμη προμήθεια στην εταιρεία η οποία εκδίδει τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας μας, και η οποία ανέλαβε να διεκπεραιώσει όλες τις σχετικές διαδικασίες την πώλησης. Δηλαδή την αποτίμηση της αξίας του ανελκυστήρα, την προσέλκυση των επενδυτών, την αξιολόγηση των προσφορών και την κατάρτιση της σύμβασης. Α, σημειωτέον ότι αυτή η εταιρεία αγόρασε κιόλας τον ανελκυστήρα, μέσω μιας θυγατρικής την οποία συνέστησε γι αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

γ) Ένα άλλο ποσόν από το τίμημα, δαπανήθηκε για την ανακαίνιση του διαμερίσματος του κ. Πουρνάρα. Ο ίδιος, όταν τον κάναμε τσακωτό, ισχυρίστηκε ότι η ανακαίνιση ήταν εκτός της συμφωνίας αγοράς, ένα συμβολικό δώρο του επενδυτή για την επικύρωση των σχέσεων καλής συνεργασίας. Κάποιοι του επεσήμαναν ότι θα μπορούσε να αρνηθεί την προσφορά και να ζητήσει να συνυπολογιστεί το κόστος στο τελικό ποσόν της πώλησης, αλλά ο κ. Πουρνάρας τους συνέστησε σε πολύ αυστηρό ύφος να μην είναι αυθάδεις και αλαζονικοί.

δ) Ένα άλλο μέρος του τιμήματος συμψηφίστηκε με το «Έργο καθαρισμού της δεξαμενής καυσίμου», το οποίο βάσει της σύμβασης που υπογράψαμε ανέλαβε χωρίς διαγωνισμό ο ίδιος ο επενδυτής. Ήταν κραυγαλέα υπερκοστολογημένο, αν και οι δύο συμπαθέστατοι μαροκινοί εργαζόμενοι που το εκτέλεσαν, πληρώνονται 15 ευρώ ημερομίσθιο (και οι δύο μαζί) με μπλοκάκι από το ΤΕΒΕ.

ε) Με την ίδια ακριβώς λογική, ένα κομμάτι της αξίας του ανελκυστήρα θα καταβληθεί από τον επενδυτή υπό μορφή πρόσθετων υπηρεσιών προς την πολυκατοικία, όπως η μετακίνηση δύο φίκων στην είσοδο, και η τοποθέτηση πινακίδας αποτροπής για τους διανομείς διαφημιστικού υλικού.[3] Προβλέπεται επίσης η διοργάνωση σεμιναρίων για τους ενοίκους με θέμα την διαφάνεια, στο πρότυπο του εξωδικαστικού συμβιβασμού του ελληνικού κράτους με την Siemens.

στ) Το υπόλοιπο ποσόν θα καταβληθεί σε δόσεις εντός της επόμενης εξαετίας, φυσικά με ρήτρα κερδοφορίας, δηλαδή εφ’ όσον ο επενδυτής έχει βγάλει από την χρήση του ανελκυστήρα τα χρήματα με τα οποία θα μας πληρώσει. Το ποσόν θα αποδίδεται με βάση τα καθαρά και όχι τα ακαθάριστα κέρδη, δηλαδή αφού ο επενδυτής εξαφανίσει λογιστικά μερικά από τα χρήματα που βγάζει, παρουσιάζοντάς τα ως έξοδα σε ψεύτικες ενδοομιλικές συναλλαγές. Εδώ ακολουθήθηκε το επιτυχημένο παράδειγμα της Αττικής Οδού.

Οι κοινωνικές επιπτώσεις

Με την υπογραφή της σύμβασης, η εταιρεία ανέλαβε αμέσως την λειτουργία του ανελκυστήρα, και έβαλε εισιτήριο. Το ύψος του κομίστρου καθορίστηκε με κοινωνικά κριτήρια, και συγκεκριμένα με την ζωτική κοινωνική ανάγκη του επενδυτή για γρήγορη απόσβεση της επένδυσης.

Από την πλευρά του ο κ. Πουρνάρας ανακοίνωσε ότι «είχαμε απόκλιση από την αρχική πρόβλεψη για την πορεία των ελλειμμάτων», και δεδομένου μάλιστα ότι απολαμβάναμε τα χαμηλότερα κοινόχρηστα στην γειτονιά,[4] έπρεπε να δείξουμε υπευθυνότητα. Έτσι, στη θέση του κόστους λειτουργίας του ασανσέρ, που είχε φύγει από τα κοινόχρηστα (αλλά όχι από εμάς), θα πληρώναμε 15 ευρώ το μήνα ως «εισφορά αλληλεγγύης».[5] Εξακολουθούσαμε φυσικά να καταβάλλουμε και τα έξοδα συντήρησης, τα οποία είχαν εξαιρεθεί από την ιδιωτικοποίηση, και τα οποία για κάποιον λόγο έδειχναν ανησυχητικές τάσεις υπερτιμολόγησης εν σχέσει με την προηγούμενη περίοδο. Πιθανώς επειδή, βάσει της σύμβασης, τη συντήρηση μας την έκανε πλέον ο επενδυτής, σε φιλική (γι’ αυτόν) τιμή.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ο κόσμος σταμάτησε να χρησιμοποιεί τον ανελκυστήρα. Εκτός φυσικά από αυτούς που δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς.

Ως απάντηση, η εταιρεία ανέβασε το κόμιστρο[6] προκειμένου να κρατήσει ψηλά τα περιθώρια κέρδους. Αυτό όμως δημιούργησε νέα μείωση στη ζήτηση.

Τότε ο κ. Πουρνάρας εμφανίστηκε πολύ ανήσυχος. Η ύφεση έδειχνε επικίνδυνα τα δόντια της. Αν η εταιρεία δεν εισέπραττε, δεν θα μπορούσε να πληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της πολυκατοικίας, και όλο το σύστημα θα κινδύνευε να καταρρεύσει.[7] Η βρώμα θα μας καταλάμβανε, το ρεύμα στους διαδρόμους θα κοβόταν, τα σπασμένα τζάμια δεν θα μπορούσαν να αντικατασταθούν, και άστεγοι θα τρύπωναν στα υπόγειά μας. Για αυτό, ο κ. Πουρνάρας ήταν αναγκασμένος να προχωρήσει σε έναν επώδυνο αλλά αναγκαίο μέτρο: να βάλει διόδια και στις σκάλες, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματα. Οι σταθμοί πληρωμής τοποθετήθηκαν ανά όροφο, και την διαχείριση του συστήματος ανάλαβε μια εταιρεία η οποία… (ναι, ναι, έχετε μπει εντελώς στο νόημα).

Η απόφαση του κ Πουρνάρα χαιρετήθηκε ως μέτρο ευθύνης, που γρήγορα θα αναζωογονούσε την επιχειρηματικότητα και τον ανταγωνισμό. Πράγματι, βρίσκοντας διόδια στο κλιμακοστάσιο, αρκετός κόσμος στράφηκε ξανά, έστω και βρίζοντας, στη χρήση του ανελκυστήρα. Τότε η ιδιοκτήτρια εταιρεία ανακοίνωσε αύξηση του κομίστρου, λόγω εκτίναξης του κόστους λειτουργίας, της γενικευμένης ανασφάλειας που επικρατεί στις διεθνείς αγορές κλπ. Λίγες μέρες αργότερα πληροφορηθήκαμε ότι τα διόδια στις σκάλες συμπαρασύρονται από τις «διακυμάνσεις»[8] του εισιτηρίου στο ασανσέρ, προκειμένου να αποφεύγεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Δηλαδή αυξήθηκαν επίσης. Όταν κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν, ο κ. Πουρνάρας, τους είπε σε αυστηρό ύφος να πάνε στη Βόρεια Κορέα.

Προοπτικές

 Τώρα δεν έχουμε δωρεάν τρόπο να φτάσουμε μέχρι την πόρτα μας. Αυτά που πληρώναμε έχουν αυξηθεί στο τριπλάσιο και θα συνεχίσουν να αυξάνονται εσαεί. Αλλά όπως λέει και η κυρία Αναγνώστου δίπλα, τουλάχιστον έχει ησυχάσει το κεφάλι μας από το κοριτσάκι του 4ου, που του άρεσε να χοροπηδάει και να φωνάζει στον θάλαμο του ασανσέρ, και να μελετά την αντήχηση στο φρεάτιο σηκώνοντας στο πόδι την πολυκατοικία. Τέλος πια με τις βολεμένες συντεχνίες. Μια νέα εποχή έχει αρχίσει.

---

[1] Εδώ το «μέχρι στιγμής» υπονοεί ότι η ιδιωτικοποίηση μπορεί να αποδώσει στο μέλλον.

[2] Το τρίτο πρόσωπο υπαινίσσεται ότι η ιδιωτικοποίηση «δεν απέδωσε» και τα ελλείμματα «παραμένουν αμετάβλητα» εξαιτίας κάποιας προσωπικής τους παραξενιάς.

[3] Σε πολύ αυστηρό ύφος και υπερσύγχρονης τεχνολογίας, από εκτυπωτή laser.

[4] Συγκριμένα στοιχεία δεν παρατέθηκαν, αλλά όλοι νοιώσαμε ένοχοι.

[5] Δεν πρόκειται για αλληλεγγύη σε κάποιον, αλλά για έναν όρο που κάνει πιο ελκυστικό το χαράτσι. Μια «εισφορά δυσκοιλιότητας» στο ίδιο ύψος, θα προκαλούσε μεγαλύτερες αντιδράσεις.

[6] Το παράδοξο είναι ότι με βάση τα ιερά κείμενα του νεοφιλελευθερισμού, η μείωση της ζήτησης θα έπρεπε κανονικά να ρίξει την τιμή, όπως διαπίστωσε εργαστηριακά ο Μίλτον Φρίντμαν, μελετώντας δύο απολύτως ισοδύναμους παγωτατζήδες σε απολύτως ουδέτερο περιβάλλον.

[7] Η λήψη έκτακτων μέτρων από τον διαχειριστή βασίστηκε σε στοιχεία από έκθεση αξιολόγησης, που εκπονήθηκε με έξοδα της πολυκατοικίας, από ανεξάρτητη εταιρεία, συμφερόντων ξέρετε ποιανού.

[8] Το λέμε «διακυμάνσεις του εισιτηρίου», ώστε να δημιουργεί την εντύπωση ότι το εισιτήριο μπορεί κάποτε και να μειωθεί.

Πηγή: Ενθέματα

Ρένος Αποστολίδης - Περί Αναρχίας

Πηγή

Ελπίδα και τύφλωση

 "Ελπίδα είναι η σύγχυση της επιθυμίας για ένα πράγμα,

με την πιθανότητά του να συμβεί."

-A. Schopenhauer

J. W. Waterhouse (1849-1917)

 Υπάρχει αυτός ο όμορφος μύθος του Ησίοδου για το πιθάρι (και όχι κουτί) της Πανδώρας. Όλοι όσοι μετέχουν της Ελληνικής παιδείας τον γνωρίζουν. Η Πανδώρα άνοιξε το πιθάρι με δικιά της βούληση και ως γνωστό ελευθερώθηκαν από μέσα όλα τα κακά - δεινά της ανθρωπότητας. Η ελεύθερη βούληση της Πανδώρας έχει άμεση σχέση με τα κακά της ανθρωπότητας: είναι οι επιθυμίες μας όπως πολύ όμορφα μας δείχνει ο Νεφέστορας σε αυτή του την ανάρτηση. Η Πανδώρα βλέποντας το κακό που προκάλεσε κλείνει τρομαγμένη το πιθάρι αφήνοντας μέσα μόνο την ελπίδα. Αλλά γιατί έμεινε μέσα η ελπίδα; Πολύ καιρό έψαχνα μία απάντηση. Μια βόλτα στο διαδίκτυο θα σας πείσει ότι οι απόψεις διίστανται. Άλλοι λένε ότι επίτηδες το έκαναν οι θεοί για να μας στερήσουν την ελπίδα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι μας ευσπλαχνίστηκαν και μας άφησαν την ελπίδα. Εμένα δεν με ικανοποιεί καμία από τις δύο απαντήσεις. Η πρώτη γιατί ξέρουμε την λαϊκή ρήση: "η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία", που ίσως έχει τις ρίζες της στον Σοφοκλή (ετυμ.: αυτός που δοξάζει την σοφία) ο οποίος έλεγε ότι "τους πιο πολλούς ανθρώπους τους τρέφει η ελπίδα". Η δεύτερη γιατί ο Ησίοδος μας αφήνει ένα ακόμα στοιχείο: οι θεοί ήταν κακοπροαίρετοι απέναντι στην ανθρωπότητα στην πράξη τους αυτή. Καταλήγω έτσι στο συμπέρασμα ότι η πραγματική βούληση των θεών ήταν να ελευθερωθούν όλα τα κακά αλλά να μείνει η ελπίδα φυλακισμένη στα σκοτάδια του πιθαριού.

Φυλακισμένη όπως ανελεύθερος είναι και ο κάθε άνθρωπος που φοβάται. Και αυτό είναι το κλειδί που εγώ τουλάχιστον νομίζω ότι βρήκα για να κατανοήσω το μύθο. Ο φόβος για τα δεινά κρατά φυλακισμένη την ελπίδα, γιατί χωρίς φόβο δεν την έχεις ανάγκη. "Γιατί η ελπίδα είναι ένα πουλί που ζει μόνο μέσα σε κλουβί, αν το αφήσεις ελεύθερο πεθαίνει." (Η πρόταση δανεισμένη από μια εξαιρετική ταινία.)

η-υποχρεωτική-γοητεία-του-αγνώστου

Υπάρχει το "δίλημμα" που πολύ εύστοχα δίνει σε σκίτσο ο Ιωάννου (σε ομοιωματικά γιατί αν το καλοσκεφτείς δεν υπάρχει δίλημμα: είναι υποχρεωτική, μας λέει ο σκιτσογράφος, η γοητεία του αγνώστου). Όμως όλοι οι υποψήφιοι σωτήρες σου, κατάφεραν να το διαστρεβλώσουν σε ένα ψεύτικο δίλημμα: το "νεκροταφείο" (δέστε εδώ γιατί είναι τόσο εύστοχη αυτή η μεταφορά-εικόνα του Ιωάννου) στο παρουσιάζουν σαν την μοναδική σου ελπίδα και το άγνωστο ως ότι χειρότερο μπορεί να σου συμβεί. 

Τώρα γιατί εσύ πιστεύεις ότι το άγνωστο είναι ότι χειρότερο μπορεί να σου συμβεί, εγώ δεν το καταλαβαίνω. Δεν το καταλαβαίνω γιατί στη ζωή μας όλα άγνωστα είναι. Πες με χαζό αλλά δεν καταλαβαίνω ούτε την ελπίδα που δείχνεις για ένα δρόμο δοκιμασμένο, προμελετημένο, με όρους που μπορείς να διαβάσεις και του οποίου την εμπειρία ήδη έχεις.  Μόνο τυφλός θα πίστευε ότι ο δρόμος για την σωτηρία μας περνά από το "νεκροταφείο": την υποχρεωτική εξαθλίωση, πείνα, απώλεια κάθε αξιοπρέπειας,  και τελικά το θάνατο και άλλων συνανθρώπων μας.

Σου πετάξανε ένα σκουπιδάκι στο μάτι που σε εμποδίζει να δεις την αλήθεια· το σκουπιδάκι είναι η ελπίδα (= ο πλαστογράφος της αλήθειας - B. Garcian). Όμως το σκουπιδάκι δεν μπορεί να βρει το μάτι σου αν εσύ δεν το ήθελες εξαρχής. Το θέλεις τόσο πολύ γιατί κυριαρχεί η πρόστυχη λογική του εγώ να είμαι καλά και όλοι οι άλλοι να παν να γ@...θούν. Λογική που έχει την αρχή της στο βόλεμα γιατί φοβάσαι το ξεβόλεμα. Φοβάσαι το άγνωστο και τσιμπάς το δόλωμα της ελπίδας. Τόσο πολύ το θέλεις που δεν βλέπεις πια τίποτα: ούτε ότι το καλύτερο αύριο στο οποίο ελπίζεις  στο υπόσχονται αυτοί που είναι οι πραγματικοί υπεύθυνοι της κατάστασης που βρίσκεσαι τώρα (η ειρωνεία της τύφλωσης). Καταλαβαίνεις τώρα πόσο τυφλός είσαι, πόσο φυλακισμένη μέσα σε σκοτάδια είναι η ελπίδα σου η οποία -σε αντίθεση με την κατήχηση που έχεις δεχτεί- ισοδυναμεί με παραίτηση; Σε σκλαβώνει και σε κάνει συν-υπεύθυνο. Εν τέλει, θα έπρεπε να ξέρεις ότι η ψεύτικη ελπίδα είναι χειρότερη από την απελπισία. Θα έπρεπε να έχεις καταλάβει -αν ποτέ προσπάθησες να γίνεις άνθρωπος- αυτό που κατάλαβε και εξέφρασε τόσο όμορφα ο Ralph Waldo Emerson: "Οι άνθρωποι επιδιώκουν να βολευτούν. Μόνο όμως όσο είναι ξεβολεμένοι υπάρχει ελπίδα γι' αυτούς".

Διαβάστε πως περιγράφει την πραγματικότητα κάποιος που έχει ξεβολευτεί:

 "Σε γεμίζουν με ελπίδες όντα που διαχειρίζονται την ζωή σου αλλά και τον δρόμο που θα πάρει ο εφιάλτης σου και είναι τόσο μεγάλη η καταπόνησή σου που θέλεις να πιστέψεις ότι κάποιος από αυτούς θα σε βγάλει από το τέλμα. Είναι φυσικό να θέλεις να πιστέψεις κάπου γιατί το ξέρουμε όλοι μας πια ότι οι ανθρώπινες αντοχές είναι τεράστιες και εσύ δεν θέλεις να δεις που φθάνουν οι δικές σου. Δεν θέλεις να δεις τι μπορεί να αντέξουν ακόμα τα μάτια σου και η καρδιά σου. Ζήσε λοιπόν και την διορισμένη ελπίδα. Είναι και αυτό κομμάτι του παζλ. Είναι και αυτό ένα μέρος του σήριαλ που πρέπει να δούμε, θέλουμε δεν θέλουμε. Αλλά να μην ξεχνάς ότι ζεις το χειρότερο. Και το ζεις μόνο εσύ και κανένας σωτήρας σου. Κάθε μέρα που ξυπνάς να γνωρίζεις ότι ο ανήφορος είναι δικός σου και μόνο δικός σου. Η πολιτική ποτέ δεν είχε ανήφορο. Μόνο ευθείες και όταν ξεπηδούσε κάποια λακκούβα αμέσως έφτιαχνε παράδρομους για να συνεχίσει την πορεία της. Έτσι κάνει και τώρα που εσύ είσαι η λακκούβα της. Δεν θα σκοντάψει πάνω σου, θα σε προσπεράσει αδιαφορώντας αν εσύ έζησες το χειρότερο."

Διαβάστε αν θέλετε και ένα ποίημα εδώ.

Το βιβλίο

Ν. Rockwell, 1923 "Boy Reading"

“Think before you speak. Read before you think.”

"Σκέψου πριν μιλήσεις. Διάβασε πριν σκεφτείς"

-Fran Lebowitz 

Υπάρχει καλύτερη τροφή για τη σκέψη αναγνώστη;  Ακόμη και το χειρότερο βιβλίο μπορεί να μας δώσει κάτι για να σκεφτούμε. Βλέπετε ο πραγματικός σκοπός των βιβλίων είναι να αναγκάσει το μυαλό να σκεφτεί μόνο του. Και έτσι θα έπρεπε να διαβάζουμε κάθε βιβλίο. Όχι αποδεχόμενοι ό,τι μας λέει αλλά σκεπτόμενοι ό,τι μας λέει. Και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνεις αυτό είναι να το διαβάσεις 3 φορές: την πρώτη σαν να διαβάζεις εφημερίδα, τη δεύτερη σαν να το διαβάζεις σε κάποιον άλλο και την τρίτη σαν να το εξηγείς σε κάποιον άλλο (μας λέει ο Γκουρτζίεφ). Θα μου πείτε πρέπει όλα τα βιβλία πρέπει να τα διαβάζουμε τρεις φορές; Όχι φυσικά. Αλλά βιβλίο που δεν θέλεις να το ξαναδιαβάσεις δεν είναι καλό βιβλίο. 

"You cannot open a book without learning something."

"Δεν μπορείς να ανοίξεις ένα βιβλίο χωρίς να μάθεις κάτι." 
-Confucius

Όμως αγαπητέ αναγνώστη δεν είναι μόνο ότι το βιβλίο ακονίζει τη σκέψη και την κριτική ικανότητα: σου δίνει και τη δυνατότητα να μάθεις ένα σωρό πράγματα. Άμα ξέρεις να διαβάζεις τότε ο δρόμος για τη μάθηση είναι ανοικτός:

Εγώ έμαθα γράμματα απ’ την λογοτεχνία, από κει έμαθα και μαρξισμό, από κει έμαθα και κοινωνιολογία, από κει έμαθα και οικονομία. Διάβασα όλη τη Ρώσικη κλασσική και σοσιαλιστική λογοτεχνία, διάβασα όλη τη γαλλική λογοτεχνία, η οποία είναι καταπληκτική, διάβασα σύγχρονη αμερικάνικη λογοτεχνία. Μέσα από τη λογοτεχνία μαθαίνεις τη γλώσσα, μαθαίνεις να μιλάς, παίρνεις γνώσεις τρομακτικές από όλους τους χώρους... 

-Χρόνης Μίσσιος

"Καμιά διασκέδαση δεν είναι τόσο φτηνή όσο το διάβασμα

και καμιά απόλαυση δεν διαρκεί τόσο πολύ."

-Lady Mary Montagu

Υπάρχει μήπως φτηνότερη τροφή για τη σκέψη; Ένα βιβλίο δεν κοστίζει τίποτα σε σχέση με αυτά που προσφέρει και επιπλέον μπορείς να το δανεισθείς τζάμπα από τη βιβλιοθήκη ή από ένα φίλο.  Δεν θα ξεχάσω ένα μικρό δοκίμιο του G. Orwell (δημοσιευμένο στην Tribune το 1946) με τίτλο Books vs cigarettes (Βιβλίο εναντίον τσιγάρων), όπου με μοναδικό τρόπο αναλύει τα έξοδα μιας χρονιάς και στα δύο και συγκρίνει τις απολαύσεις που αυτά προσφέρουν.

"Κατά κάποιο περίεργο τρόπο, το να διαβάζεις ένα βιβλίο 

ποτέ δεν σε κάνει να αισθάνεσαι ότι στέκεσαι ακίνητος."

-Jef Mallett

Μήπως όμως δεν είναι και το φθηνότερο/γρηγορότερο μεταφορικό μέσο της ψυχής μας; Μας πάει σε τόπους μακρινούς, τόπους που δεν υπάρχουν ή που δεν είχαμε φανταστεί ότι υπάρχουν. (Δέστε αν θέλετε και αυτό το πολύ όμορφο ποίημα της E. Dickinson.) Αναπτύσσει τη φαντασία μας γιατί την θέτει σε λειτουργία. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά του με την τηλεόραση ή τον κινηματογράφο: στο βιβλίο η φαντασία μας είναι ελεύθερη, ενώ όταν μια ιστορία μας μεταδίδεται με εικόνες η φαντασία μας είναι δέσμια: "αυτοί που διαβάζουν έχουν τον κόσμο και αυτοί που βλέπουν τηλεόραση τον χάνουν" μας λέει ο μεγάλος σκηνοθέτης W. Herzog. Ενώ ο φοβερός συγγραφέας μικρών ιστοριών Α. Moravia δείχνει ότι ξέρει πολύ καλά τη δουλειά του όταν μας λέει ότι "ο μυθιστοριογράφος σου δίνει να δεις από την κλειδαρότρυπα αυτά που δεν μπορείς να δεις διαφορετικά."

“Books are the quietest and most constant of friends;

they are the most accessible and wisest of counselors,

and the most patient of teachers.”

"Τα βιβλία είναι οι πιο ήσυχοι και σταθεροί φίλοι·

οι πιο εύκολα προσβάσιμοι και σοφότεροι συμβουλάτορες,

και οι πιο υπομονετικοί δάσκαλοι."

 -Charles William Eliot

Πράγματι πολύ καλά μας τα λέει ο Eliot: ήσυχοι γιατί μπορείς να τους συμβουλευτείς όποτε εσύ θέλεις, είναι υπομονετικοί γιατί δεν σε πιέζουν ποτέ να τους διαβάσεις αλλά είναι και οι σοφότεροι γιατί όπως μας υπενθυμίζει ο Καρτέσιος, το να διαβάζεις τα καλά βιβλία είναι σαν να συνδιαλέγεσαι με τους άριστους των περασμένων αιώνων.

"Do not read, as children do, to amuse yourself,

or like the ambitious, for the purpose of instruction.

No, read in order to live."

"Μην διαβάζεις, όπως τα παιδιά, για να διασκεδάσεις,

ή σαν τους φιλόδοξους, με πρόθεση τη διδασκαλία.

Όχι, διάβαζε για να ζήσεις."

-Gustave Flaubert

Αυτό ίσως ακούγεται σε πολλούς ως παράδοξο. Το ξέρω γιατί και εγώ έτσι ένιωθα παλαιότερα. Έλεγα όμορφα τα βιβλία, αλλά δεν ζεις με τα βιβλία· ήμουνα βλέπετε ακόμη δέσμιος της δράσης. Τώρα ξέρω πόσο λάθος άποψη είχα γιατί η δράση είναι πάντα τυφλή: εξαρτάται από εξωτερικές επιρροές, και υποκινείται από ασυνείδητες παρορμήσεις, όπου παρόρμηση είναι αυτή που κυριαρχεί όσο στενεύει η ελευθερία της σκέψης, σύμφωνα με τον Φ. Πεσσόα. 
"Η βάση της δράσης είναι η έλλειψη φαντασίας και είναι το τελευταίο καταφύγιο αυτών που δεν ξέρουν να ονειρευτούν. Όταν καταλάβουμε τους νόμους που διέπουν τη ζωή θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο μόνος που έχει περισσότερες ψευδαισθήσεις από αυτόν που ονειρεύεται είναι αυτός που δρα" μας λέει ο Ο. Ουάιλντ.  Αναφέρει ίσως ο κορυφαίος λογοτέχνης του 20ου αιώνα Μ. Proust:  "Δεν υπάρχουν ίσως ημέρες της παιδικής μας ηλικίας που να τις ζήσαμε τόσο απόλυτα, όσο εκείνες που πιστέψαμε ότι τις αφήσαμε να φύγουν χωρίς να τις ζήσουμε, εκείνες που τις περάσαμε με ένα βιβλίο αγαπημένο."

Ο Ο. Wilde στο τρομακτικά ευφυέστατο έργο -όπως εξάλλου τα περισσότερά του - "The Critic As Artist" Ο Κριτικός ως Καλλιτέχνης, (απ' όπου και το παραπάνω απόσπασμα), έργο διαποτισμένο ως το μεδούλι με τα ιδεώδη των αρχαίων Ελλήνων, μας λέει ποιες είναι οι δύο ανώτερες μορφές τέχνης: η Ζωή και η Λογοτεχνία, η ζωή και η τέλεια έκφραση της ζωής. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό που μας διαχωρίζει από τα ζώα είναι η γλώσσα: η γλώσσα που είναι ο κηδεμόνας και όχι το παιδί της σκέψης. Διαβάζοντας λοιπόν μαθαίνεις καλύτερα τη γλώσσα (σας το λέω και από προσωπική πείρα έχω μάθει τρεις ξένες γλώσσες διαβάζοντας και μάλιστα τις δύο τζάμπα) οπότε μαθαίνεις να εκφράζεσαι και να εκφράζεις καλύτερα τη ζωή: μαθαίνεις να σκέφτεσαι καλύτερα άρα και να ζεις καλύτερα. Γιαυτό ίσως και ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικάνους συγγραφείς, ο E. Hemingway, έλεγε ότι "όλα τα καλά βιβλία έχουν κάτι κοινό: είναι πιο αληθινά απ’ ό,τι αν είχαν συμβεί πραγματικά." Εξάλλου το απόγειο του Ελληνικού πολιτισμού σύμφωνα με τον Νίτσε είναι η τραγωδία: 

"Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν" είναι ο ορισμός της από τον Αριστοτέλη στο βιβλίο του Περί Ποιητικής. Δηλαδή, "είναι λοιπόν η τραγωδία μίμηση πράξης σημαντικής και ολοκληρωμένης, η οποία έχει κάποια διάρκεια, με λόγο ποιητικό ("γλυκό" ή "διανθισμένο", στην κυριολεξία), τα μέρη της οποίας διαφέρουν στη φόρμα τους, που παριστάνεται ενεργά και δεν απαγγέλλεται, η οποία προκαλώντας τη συμπάθεια και το φόβο του θεατή τον αποκαθάρει (λυτρώνει) από παρόμοια ψυχικά συναισθήματα."

Βλέπουμε εδώ λοιπόν άλλη μια χρησιμότητα του βιβλίου (γιατί η τραγωδία όπως και κάθε θεατρικό μπορεί κάλλιστα να διαβαστεί): την κάθαρση. Μέσω της τέχνης και μόνο μέσω της τέχνης μπορούμε να θωρακιστούμε από τους άθλιους κινδύνους της πραγματικής ζωής.

"O Day of days when we can read!
The reader and the book, either without the other is naught."
"Ω Μέρα των ημερών όταν μπορούμε να διαβάσουμε!
Ο αναγνώστης και το βιβλίο, ο ένας χωρίς τον άλλο είναι τίποτα." 
-Ralph Waldo Emerson

Τέλος θα ήθελα να αναφέρω και μια ακόμα πτυχή του βιβλίου σε σχέση με την ζωή: την αθανασία. Οι συγγραφείς όλων των καλών βιβλίων κατάφεραν να περάσουν στην αθανασία τους εαυτούς τους και τους ήρωες των διηγημάτων τους. Μια αθανασία που απαιτεί όμως τον αναγνώστη για να τους ξαναδώσει ζωή. Απαιτεί γράφω, αλλά όχι χωρίς αντάλλαγμα: επιστρέφει πίσω ζωή για τη ζωή που τους δίνουμε, όπως πολύ όμορφα αφήνει να φανεί αυτή η βραβευμένη, μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων.

"Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης."
-Jorge Luis Borges

Ζητώ συγνώμη για το μεγάλο κείμενο αλλά προσπάθησα να το κάνω όσο πιο σύντομο γίνεται.  Να κλείσω με ένα ακόμα γνωμικό αυτή τη φορά από την αρχαιότητα και τον Κικέρων όπου φαίνεται με τον καλύτερο τρόπο η αξία του βιβλίου: "Αν έχεις ένα κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται."

Μια ακόμη ανάλυση του εκλογικού αποτελέσματος

Ναι ακόμη μία, αγαπητέ αναγνώστη. Γιατί θα με ρωτήσεις και με το δίκιο σου. Αν είσαι και λίγο υποψιασμένος θα προσθέσεις: μήπως εσύ είσαι πιο αντικειμενικός από τους άλλους; Όχι θα σου απαντήσω. Θα είμαι υποκειμενικός, δεν γίνεται αλλιώς και όποιος υποστηρίζει το αντίθετο είναι τουλάχιστον για γέλια. Με μια μικρή διαφορά όμως: ο γραφών δεν ψήφισε. Και αυτό του δίνει το δικαίωμα να είναι πιο αντικειμενικός μέσα στην υποκειμενικότητά του. Γιατί δεν πρόκειται να χαριστεί σε κανέναν. Δεν έχει συμπάθειες, είναι αχρωμάτιστος και δεν τον ενδιαφέρει τι λέει ο πολύς ο κόσμος (στην ουσία γίνεται καχύποπτος σε αυτό που λέει πολύς κόσμος). Ειδικά αυτό το τελευταίο από μόνο του είναι ο μισός ορισμός της αντικειμενικότητας. 

Τώρα που αρχίζουν να κοπάζουν οι πανυγηρισμοί της μεγάλης νίκης του Ελληνικού Λαού που με την σοφία του πάλι μίλησε αποφάσισα να σου πω ότι όλα αυτά τα μεγάλα λόγια που ακούς και ασπάζεσαι με ελαφρά την καρδία δεν είναι αληθινά. Είναι ψέμματα τα οποία σου λένε για να σου χαϊδέψουν τα αυτιά αφού και οι πέτρες ξέρουν ότι σε όλους μας αρέσει να νιώθουμε ικανοποιημένοι από αυτό που κάναμε, για να το πω κομψά.  

Αν νομίζεις ότι αποφάσισες σωστά Ελληνικέ λαέ ή αν είσαι από αυτούς που λένε: "τους δείξαμε εμείς", ή αν είσαι από αυτούς που λένε η πραγματική αλλαγή ήρθε και άλλα τέτοια πομπώδη λόγια, έχω να σου κάνω μερικές ερωτήσεις εν είδει ανάλυσης του εκλογικού αποτελέσματος:

Μεγάλος λόγος γίνεται για την μεγάλη ήττα του δικομματισμού. Φαινομενικά δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, αφού στα δύο μεγάλα κόμματα μπήκε σφήνα ένα τρίτο πρώην μικρό. Όμως θα πρέπει να κοιτάμε πάντα βαθειά και όχι επιφανειακά: 

Πιστεύεις σοφέ λαέ ότι τους τιμώρησες; περίπου 1 στους 3 (2 στους 6,5 για να ακριβολογούμε) ψήφισε τα δύο κόμματα που άνοιξαν την κερκόπορτα της Ελλάδος στα ξένα συμφέροντα. Αυτό δεν είναι ο θάνατος του δικομματισμού και πολύ περισσότερο η τιμωρία, λέξη την οποία αρέσκεται να χρησιμοποιεί ο πολύς ο κόσμος και που πιπιλίζουν (φαντάζομαι γιατί δεν παρακολουθώ) σίγουρα οι περισσότεροι δημοσιογράφοι. Το 13% και ακόμα περισσότερο το 19% (πρώτο κόμμα) δεν είναι τιμωρία: είναι καταρχήν συγχώρεση και κατά δεύτερον επιβράβευση από μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας της πολιτικής αυτών των δύο κομμάτων. 

Μήπως όμως αποφάσιζες σωστά όταν έριχνες την ψήφο σου λόγω αγανάκτησης, εκδίκησης ή τιμωρίας στη χρυσή αυγή; Ελπίζω να συνειδητοποίησες το λάθος σου, εσύ τουλάχιστον που δεν είσαι φασίστας από ιδεολογία, όταν σου είπαν εγέρθειτι... Μόλις το άκουσα χάρηκα γιατί με τέτοιες κινήσεις δεν πρόκειται ποτέ να ξαναπάρουν τόσο μεγάλο ποσοστό, σοφέ λαέ...

Το ίδιο ισχύει και για το κόμμα του Φώτη. Θα μου πεις μα δεν πήρε μεγάλο ποσοστό και τον στεναχώρεσες με το 6% όμως αν και δεν θέλω να γίνω προάγγελος κακών μαντάτων το κόμμα του που έβαλες στη βουλή είναι ο Δουρειος Ίππος που μεταφέρει ικανοποιητικό αριθμό βουλευτών που μπορούν να δώσουν πλειοψηφία σε μια νέα μνημονιακή πολιτική ίδια και απαράλλαχτη με αυτή που ο δικομματισμός που "σκότωσες" είχε μέχρι πριν λίγες μέρες. Ξέρω το ξέχασες ότι πήρε βουλευτές από το μεγάλο κόμμα αλλά τόσα ξεχνάς εδώ θα κολλήσουμε; 

Αλλά μήπως εσύ σοφέ λαέ του 19% (πρώτο κόμμα στην ουσία) που δεν μπήκες στη βουλή και δεν εκπροσωπείσαι, εσύ δεν ήσουν που φαγώθηκες να μου μιλάς για αγώνες και δράση και ότι η αποχή ή το άκυρο μου ή το λευκό μου θα πάει στα πρώτα κόμματα, έκανες εσύ τίποτα καλύτερο; Εκεί την έδωσες την ψήφο σου και μάλιστα έκανες και τον κόπο να πας και στο εκλογικό τμήμα. Άρε σοφία, από τα μπατζάκια τρέχει...

Εμ οι άλλοι σοφοί; οι αριστεροί; Ξέρεις το καλύτερο ήταν ότι άκουσα κάπου ότι η αριστερά πήρε το 33% (17+8.5+6+2). Άμα λέω εγώ ότι η εξουσία διαφθείρει. Ούτε καν εξουσία δεν γίνανε, ούτε να τα βρούνε μπορούνε, η καταμέτρηση δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί και ξεχάσανε και αυτοί ότι στο σύνολο του εκλογικού σώματος ούτε 22% δεν βγάζουν όλοι οι πολυδιασπασμένοι μαζί....

Αλλά συγνώμη παρασύρθηκα, μιλούσα για την αριστερά. Μια απαρχαιομένη και μια νέα. 

Για την παλιά τι να πεις; Ξέρεις τι είναι να κλείνει το εργοστάσιο και να σου μένει η αντιπροσωπεία; Ξέρεις τι είναι να βράζει ο τόπος από αγανάκτηση και οργή και αντί να αρπάξεις την ευκαιρία από τα μαλλιά να δηλώνεις ορθά κοφτά ότι δεν συνεργάζεσαι με κανέναν; Να λες στην ουσία εγώ δεν θέλω να κυβερνήσω, ο ρόλος μου είναι να κάνω αιώνια αντιπολίτευση, την ίδια αντιπολίτευση αιώνια. 

Και να πάμε και στη νέα: Μεγάλη νίκη αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Ή μήπως να το κοιτάζαμε πιο βαθειά;Αυτοδυναμία δεν πήρε πράμα που θα το ήθελα για να δούμε πόσα απίδια χωράει ο σάκος. Αλλά θα μου πείτε γίνεσαι κακός τώρα. 

Ναι λοιπόν γίνομαι γιατί δέχτηκε να συμμετάσχει σε παιχνίδι με σημαδεμένη τράπουλα. Και αυτό δεν είναι καλό σημάδι τουλάχιστον για εμένα. Οφείλω βέβαια να παραδεχτώ ότι ακούστηκαν κάτι ψίθυροι για αλλαγή του εκλογικού νόμου. Αλλά κοντός ψαλμός αλληλούϊα. Εδώ θα είμαστε και μακάρι να είμαι εγώ αυτός που θα έχει κάνει λάθος. 

Εσείς λοιπόν όλος ο σοφός Ελληνικός Λαός που αποδέχτηκε να πάρει μέρος στο τσίρκο με έναν εκλογικό νόμο έκτρωμα όπου ΟΛΟΙ όσοι ψήφισαν αποδέχτηκαν ως δημοκρατικό αφού συμμετείχαν στη μόνη κατ' επίφαση δημοκρατική διαδικασία που μας έχει απομείνει εξηγήστε μου σε πιο μέρος της γης ξανάγινε στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες το πρώτο κόμμα (με διαφορά ως και 5% να παίρνει τις μισές ή και το 1/3 των εδρών; Μήπως αυτό το όχι που νομίζεις αλλά και σου λένε ότι είπες ήταν στην ουσία ναι;

Και ένα μικρό σχόλιο για την αποχή. Δεν ξέρω τι ακούγεται αλλά η αποχή ήταν μικρότερη από την προηγούμενη φορά. Μπορεί το ποσοστό να είναι μεγαλύτερο αλλά πρώτον μιλάμε για καταλόγους που ήταν από την απογραφή του 2001, μιλάμε για αδυναμία μετακίνησης πολλών συνανθρώπων μας, αλλά και για ένα μεταναστευτικό ρεύμα που διαπιστώνω και ιδίοις όμμασι εδώ στην ξενιτιά...

Για επίλογο ακόμα μερικές ερωτήσεις για να δικαιολογήσουμε και τον τίτλο του ιστολογίου. Κάτι σαν εξετάσεις που σύμφωνα με τον Ο.Ουάιλντ είναι ερωτήσεις που κάνουν χαζοί και δεν μπορούν να απαντήσουν οι σοφοί: 

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι οι άλλοι ξέρουν ή μπορούν καλύτερα από εσένα; 

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι εσύ ή οι άλλοι που διαλέγεις μπορεί να ξέρουν τι είναι καλό για τον κόσμο;

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι χρειάζεσαι κάποιον να σε κυβερνά; 

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι μπορείς ποτέ να αποφασίσεις λογικά όταν βρίσκεσαι υπό πίεση; 

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι μια αλλαγή μέσα στο πρότυπο είναι αλλαγή;

- Τι σε κάνει να νιώθεις ότι είσαι κάποιος όταν εκλέγεις κάποιον κάνοντάς τον σπουδαίο;

- Τι σε κάνει να διαλέγεις τον ένα αντί του άλλου όταν και οι δύο λένε ότι ξέρουν με διαφορετικό τρόπο να σε σώσουν;

- Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι οι διαφορετικές ιδεολογίες, η οργάνωση τους και ο ανταγωνισμός που αυτές προωθούν θα οδηγήσουν ποτέ στην ένωση των ανθρώπων;

- Τι σε  κάνει να πιστεύεις ότι με την οργάνωση της πολιτικής ή της δικαιοσύνης και την επιβολή τους μέσω συμμόρφωσης θα επιτευχθεί ποτέ ενότητα;

Σοφοί μου, ξέρω σας στεναχώρησα, αλλά η καρδιά μου υπαγόρευσε ότι έγραψα και αν έχει κάνει λάθος συγχωρέστέ την. Είναι ακόμα μικρή και έχει πολλά να μάθει από την σοφία σας.

Δυο αποσπάσματα, ένα ιστολόγιο

Δύο άσχετα μεταξύ τους αποσπάσματα από το πάρα πολύ καλό ιστολόγιο του ePerson (βρεκεκέξ quark quark). O συγγραφέας έχει ανεβάσει εδώ μια εύκολα προσβάσιμη μορφή στο ιστολόγιο του. Την κατεβάζετε, αλλάζετε την κατάληξη του ονόματος του αρχείου από doc σε html και μπορείτε να την διαβάσετε με την ησυχία σας σε οποιοδήποτε browser. Το συστήνω ανεπιφύλακτα ως ιδιαίτερα εύγευστη τροφή για τη σκέψη.

Για τον Baudelaire ο άνθρωπος παραμένει το τελειότερο αρπακτικό ζώο. Ο πολιτισμός απλώς καθορίζει τις μορφές της επιθετικότητάς του και τον εκάστοτε χαρακτήρα των ανθρώπινων συγκρούσεων. Ότι καλείται πρόοδος και επιστήμη συνεπάγεται αναγκαστικά την ατροφία της πνευματικότητας, τη σταδιακή κατάργηση της ανθρωπιάς και των κοινωνικών δεσμών κάτω από την επίδραση ενός ασυγκράτητου ατομικισμού, συνυφασμένου με την επιδίωξη υλικού πλούτου. Έτσι, ενώ στο επίπεδο της καθημερινής πραγματικότητας ο κόσμος πορεύεται μέσα στην αγριότητα των εγκλημάτων και των πολέμων, το κυρίαρχο παραμύθι εξακολουθεί να διακηρύσσει την πρόοδο του πολιτισμού. Η πίστη στην πρόοδο είναι δόγμα οκνηρών. Πρόκειται για το άτομο που υπολογίζει στους γείτονές του για να κάνει την δουλειά του. Δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή πρόοδος παρά μέσα στο άτομο και μέσω του ιδίου του ατόμου. Αλλά ο κόσμος είναι φτιαγμένος από ανθρώπους που δεν μπορούν να σκεφτούν παρά μόνο από κοινού, κατά αγέλες. Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που δεν μπορούν να διασκεδάσουν παρά ομαδικά. Ο πραγματικός 'ήρωας' διασκεδάζει μόνος του. Γιατί η ζωή είναι μία τέχνη, και η τέχνη δεν είναι για τους πολλούς, ούτε είναι για τους λίγους, είναι πάντα για τον καθένα χωριστά.

~~~ ·|· ~~~

«Η αυτοκράτειρα Γου, τον 7ο αιώνα, δεν μπορούσε να καταλάβει τη βουδιστική ιδέα ότι το σύμπαν είναι σαν ένα τεράστιο δίκτυο από πετράδια που αντανακλά το ένα το άλλο. Ο δάσκαλος Φα-Τσανγκ ανέλαβε να της εξηγήσει με μια παραστατική επίδειξη τι εννοούσε ο Βουδισμός. Προς το σκοπό αυτό κράτησε ένα καντήλι στη μέση ενός δωματίου, που ήταν γεμάτο με καθρέφτες. "Αυτό", είπε στην αυτοκράτειρα, "αντιπροσωπεύει τη σχέση του Ενός με τα πολλά". Μετά τοποθέτησε έναν κρύσταλλο στο κέντρο το δωματίου και είπε ότι αυτός αντανακλούσε τα πολλά στο Ένα. Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι αυτή ήταν η μερική μόνο αλήθεια, γιατί ολόκληρο το μοντέλο θα έπρεπε να κινείται για να δείξει τον δυναμισμό του.

Τα είπε κάπως αλλιώς και η Delenn: Πιστεύουμε ότι η ψυχή δεν είναι ένα εντοπισμένο φαινόμενο. Αν ρίξω μια δέσμη φωτός στον τοίχο, βλέπεις το φως στον τοίχο. Αλλά ο τοίχος δεν είναι η πηγή του φωτός. Έρχεται από κάπου αλλού. Η ψυχή είναι επίσης μια προβολή. Δεν υπάρχει μέσα μας περισσότερο απ' όσο υπάρχει το φως μέσα στον τοίχο. Αλλά το κέλυφος είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να το αντιληφθούμε. Πιστεύουμε ότι το ίδιο το σύμπαν είναι συνειδητό με ένα τρόπο που ποτέ δεν θα κατανοήσουμε πραγματικά. Είναι απασχολημένο ερευνώντας για νόημα. Έτσι σπάει τον εαυτό του, επενδύοντας την ίδια του τη συνείδηση σε κάθε μορφή ζωής. Είμαστε το σύμπαν που προσπαθεί να κατανοήσει τον εαυτό του.

We believe that the soul is a non localized phenomenon. If i project a beam of light at the wall you see the light on the wall. But the wall is not the source of the light. It comes in from somewhere else. The soul is also a projection. It is not exist inside us any more that the light exists inside the wall. But the is the only way we can perceive it. We believe that the universe itself is conscious in a way that we can never truly understand. It is engaged in a search for meaning. So it breaks itself apart, investing its own consciousness in every form of life. We are the universe trying to understand itself.

Ο Κονφορμιστής

Giorgio Gaber (1939-2003)

Κονφορμιστής: Κάποιος που χωρίς κριτική σκέψη ή από συνήθεια συμμορφώνεται σε έθιμα, κανόνες ή το στυλ μιας ομάδας.

Conformist:  A person who uncritically or habitually conforms to the customs, rules, or styles of a group.

 

ΥΓ. Μπορείτε επίσης να δείτε ένα ποίημα εδώ και μια ταινία εδώ

Ελεύθερος άνθρωπος

(...) Ελάτε τώρα, υπήρχε κανένας που ο Διογένης δεν αγαπούσε, ένας άνθρωπος τόσο ευγενικός και καλόκαρδος που ευχαρίστως έπαιρνε πάνω του όλα τα προβλήματα για το κοινό καλό; Αλλά ποιος ήταν ο τρόπος της αγάπης του; Όπως έγινε υπηρέτης του Δία, νοιαζόταν για τους συνανθρώπους του, αλλά ταυτόχρονα ήταν υποταγμένος στο Θεό. Αυτός ήταν ο λόγος που μόνο γι' αυτόν όλος ο κόσμος και όχι κάποιο συγκεκριμένο μέρος ήταν η πατρίδα του· και όταν τον φυλάκισαν δεν ποθούσε την Αθήνα, ούτε λαχταρούσε να ξαναδεί τους φίλους του και τους γνωστούς του εκεί, αλλά έγινε καλός φίλος με τους πειρατές (που τον φυλάκισαν) και επειράτο* (=προσπαθούσε) να τους φέρει στον ίσιο δρόμο.  Έτσι κατακτάται η ελευθερία. Γι' αυτό έλεγε: "Από τότε που ο Αντισθένης (διάσημος φιλόσοφος, δάσκαλος του Διογένη) με ελευθέρωσε, ποτέ μου δεν έγινα σκλάβος." Πως τον ελευθέρωσε ο Αντισθένης; Ακούστε τι λέει ο Διογένης. "Μου έμαθε τι ήταν δικό μου, και τι δεν ήταν δικό μου. Η ιδιοκτησία δεν είναι δική μου· συγγενείς, οικείοι, φίλοι, φήμη, συνήθεις τόποι, η συζήτηση με άλλους - όλα αυτά δεν είναι δικά μου. 'Τι είναι λοιπόν δικό σου;' Η δύναμη να χρησιμοποιώ τις εξωτερικές εντυπώσεις. Μου έδειξε ότι την διαθέτω πέρα από κάθε εμπόδιο ή εξαναγκασμό· κανένας δεν μπορεί να με εμποδίσει· κανένας δεν μπορεί να με αναγκάσει να την χρησιμοποιήσω με άλλο τρόπο από αυτό που θέλω. Ποιος έχει λοιπόν πάνω μου εξουσία; Ο Φίλιππος, ή ο Αλέξανδρος, ή ο Περδίκκας ή ο Μέγας Βασιλέας; (ο βασιλιάς των Περσών) Από που μπορούν να την έχουν; Γιατί ο άνθρωπος που ήταν η μοίρα του να υποδουλωθεί από άλλον άνθρωπο πρέπει να είχε ήδη πρωτύτερα  υποδουλωθεί από πράγματα."

Επομένως, ο άνθρωπος που πάνω στον οποίο η απόλαυση δεν έχει καμία δύναμη, ούτε ο πόνος, ούτε η δόξα, ούτε ο πλούτος, και ο οποίος, όποτε του φαίνεται πρέπων, μπορεί να φτύσει όλο του το σώμα στο πρόσωπο κάποιου** και να αναχωρήσει από αυτή τη ζωή - ποιανού δούλος είναι, ποιανού υποτακτικός;(...)

* δεν μπορούσα να μην αφήσω την όμορφη αυτή πινελιά της αρχαίας Ελληνικής που δεν αποδίδεται εύκολα στο νεοελληνικό κείμενο.

** πιθανή αναφορά στον Ανάξαρχο ο οποίος όταν ο τύραννος της Κύπρου Νικοκρέων διέταξε να του κόψουν τη γλώσσα, λένε πως ο ίδιος ο φιλόσοφος την έκοψε με τα δόντια του και την έφτυσε στο πρόσωπο του τυράννου. 

Το κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Αρριανού: "Ομιλίες του Επίκτητου" (Βιβλίο ΙΙΙ, κεφ. ΧΧΙV, 64-72, κδ'. "Περί τού μή δείν προσπάσχειν τοίς ούκ έφ' ημίν"). Η μετάφραση και τα λάθη της, δικά μου. 

Και ένα ποίημα για όποιον θέλει εδώ.

Δευτεραπριλιά και ανιχνευτής ψεύδους

Σήμερα δεν λέμε ψέμματα. Τα είπαμε όλα εχθές (δες αν θέλεις και αυτό το ποίημα). Έτσι είναι και όλες οι ημέρες που τους έχουμε δώσει ονόματα για να μπορούμε να ξεχνάμε όλες τις άλλες αυτό που μας καλεί να θυμόμαστε η συγκεκριμένη. Τι θυμηθήκαμε χθες λοιπόν που όλες τις άλλες ημέρες ξεχνάμε; ότι λέμε ψέμματα. Πόσο συχνά άραγε; Χιλιάδες μικρά "αθώα" ψεματάκια καθημερινά. Βγαίνουν σαν από μόνα τους, αβασάνιστα για να δικαιολογήσουν τον φόβο μας, τον καθωσπρεπισμό μας, την εικόνα που φτιάχνουμε για τον εαυτό μας, τις επιθυμίες μας, τις ανάγκες μας, τα όνειρα μας. Και δεν τους δίνουμε παρά μια φευγαλέα σημασία που ξεθωριάζει και χάνεται ακριβώς την επόμενη στιγμή, με το επόμενο ψέμα...

Το βίντεο που ακολουθεί, πραγματικά έξυπνο και αστείο, μου θυμίζει τα παραπάνω. Είναι ένα φιλμ μικρού μήκους από τον Paul Emerson του 2011 με αρκετά βραβεία και τον τίτλο: "Ανιχνευτής ψεύδους".

’Αστοιχείωτοι είμεθα όλοι...

’Αστοιχείωτοι είμεθα όλοι, είτε γράφοντες, είτε πολιτευόμενοι, είτε έπιστήμονες, είτε άλλως οπωσδήποτε δρώντες σήμερον έν Έλλάδι υπό πάσαν έποψιν.

Αστοι­χείωτοι πνευματικώς, άστοιχείωτοι ήθικώς, άστοιχείωτοι ψυχικώς, άστοιχείωτοι κοινωνικώς.

Ό νέος ελλην, ό εισερχόμενος σήμερον εις τήν ζωήν, εισέρχεται άπαράλλακτα όπως το νεογέννητον γατί ή τό άρτίτοκον κουτάβι. Οι γονείς του τον γεννούν διά νά τον γεννήσουν, ομοίως όπως οι σκύλοι ή οι αίλουροι.

Καί έκπληρούν ομοίως, επίσης εύσυνειδήτως, όλα τά φυσιολογικά των πρός αύτόν καθήκοντα. Άλλ’ άν τούς έλεγε τυχόν κανείς ότι έκτος αύτών έχουν καί άλλα, πολύ θά τούς έξέπληττε βεβαίως.

Άπό τήν οικογένειαν λοιπόν δεν έχει νά περιμένη καμμίαν προπαρασκευήν διά τίποτε άπολύτως.

Τά σχο­λεία εις τά όποια άρχίζει νά φοιτά, εάν δεν τού στρεβλώνουν καί τό πνεύμα του-καί τήν ψυχήν του καί τό σώμα του καί τον χαρακτήρα του, δέν τον παρασκευάζουν βέβαια καί αύτά διά τίποτε άλλο, ή τό πολύ-πολύ νά γίνη φοιτητής.

Τό πανεπιστήμιον, άν ύπάγη εις αύτό, καί έννενήντα έπί τοΐς έκατόν θα πάγη, δεν τον παρασκευάζει παρά διά νά γίνη δικηγόρος, ιατρός ή δάσκαλος, ύφ’ ήν έννοιαν έννοήθησαν αί έπιστήμαι αύται εις τον τόπον μας, απλά τούτέστι και χυδαία βιοποριστικά επαγγέλματα.

Καί ή κοινωνία, όταν θά έβγη εις αύτήν, άμόρφωτος καί αύτή καί άκατάρτιστος καί άνερμάτιστος εντελώς, ώς μόνον καθήκον της νομίζει ν’ άρχίση νά τον κυλίη εις τά θολά της κύματα, φούσκαν κενήν, μηδενικόν μεταξύ μηδενικών, χάος εντός χάους.

Κανείς καί τίποτε δεν τον έδίδαξε νά βλέπη, κανείς καί τίποτε δέν τον έδίδαξε ν’ άκούη, κανείς καί τίποτε νά σκέπτεται, τίποτε καί κανείς νά έννοή, κανείς καί τίποτε νά ένεργή, τίποτε καί κανείς νά εργάζεται, κανείς καί τίποτε νά ύπάρχη ώς άνθρωπος εν γένει.

Τόρα, αν εχη ιδιοφυίαν τινά, αν ή άργιλλος άπό τήν όποίαν έγινε δέν είνε πολύ κοινή, άν ή φύσις τον έπροίκισε μέ κάποιαν πρωτοτυπίαν χαρακτήρος, μέ κάποιαν δύναμιν πνεύματος, με κάποιαν ίσχύν ψυ­χής, με συστατικά τινά υπεροχής οίασδήποτε, άρχίζει μόνος του νά βλέπη, ν’ άκούη, νά σκέπτεται, νά έννοή, νά διδάσκεται, νά μελετά, νά κινήται, άρχίζει μόνος του νά συμπληρόνη τήν άτελεστάτην ύπαρξίν του, άρχίζει άναμιγνυόμενος εις τήν ζωήν νά προσπαθή νά μάθη έξ αύτής —άντί πόσου καιρού ίσως χαμένου, άντί πόσων πολλάκις άλγηδόνων!—- ό,τι έπρεπε νά ήξεύρη σχεδόν προτού έμβη εις αύτήν καί ό,τι δέν έμαθεν, άρχίζει νά προσπαθή άφ’ εαυτού νά γίνη άνθρω­πος πλήρης καί νά μήν άπομείνη δίπουν άπτερον όπως έγεννήθη. Άν δέν τά έχη τά φυσικά αύτά συστατικά, αιώνια του ή μνήμη! Κλαίτε τον καί άπό ζωντανόν! Είτε υπάρχει είτε δέν υπάρχει, είνε τό αύτό.

Μιχαήλ Μητσάκης-Κριτικά κείμενα

Πηγή: Φτιάχνω μόνος μου

Άλλα κείμενα του Μ. Μητσάκη:

• Το Φίλημα
• Η Παναγιά η Μεγαλομάτα
• Το ομορφότερο πράμα του κόσμου
• Το γλωσσικόν ζήτημα εν Ελλάδι. Μία φιλολογική σελίς εις δύο γλώσσας
• Αυτόχειρ
• Οιωνός

Μια άλλη ματιά στην ιστορία

Dai Duda , 2006 - 100 personalities of the human history

 "Ιστορία:

Ένας απολογισμός ως επί το πλείστον ψευδής,

γεγονότων ως επί το πλείστον ασήμαντων,

που απαρτίζονται από

ηγεμόνες ως επί το πλείστον απατεώνες,

και στρατιώτες ως επί το πλείστον ανόητους." 

- Ambrose Bierce (The Devil's Dictionary)

Ξεκινώ που λες, αγαπητέ αναγνώστη, να διαβάσω το "Εγώ ο Κλαύδιος" του Robert Graves και το βιβλίο ξεκινάει με το ακόλουθο απόσπασμα του Tacitus: 

"…A story that was the subject of every variety of misrepresentation, not only by those who then lived but likewise in succeeding times: so true is it that all transactions of  importance are wrapt in doubt and obscurity; while some hold for certain facts the most precarious hearsays, others turn facts into falsehood; and both are exaggerated by posterity.”

"...Μια ιστορία που αποτέλεσε το αντικείμενο κάθε είδους διαστρέβλωσης, όχι μόνο από αυτούς που ζούσαν τότε, αλλά ομοίως και στους καιρούς που ακολούθησαν: τόσο αλήθεια είναι αυτό ώστε όλες οι πράξεις εξέχουσας σημασίας είναι περιτυλιγμένες στην αμφιβολία και το σκοτάδι· ενώ κάποιοι θεωρούν ως σίγουρα γεγονότα τις πιο επισφαλείς φήμες κάποιοι άλλοι μετατρέπουν τα γεγονότα σε ψέμα· και μεγαλοποιούνται και οι δύο απ' τους μεταγενέστερους."

 Άκουγα πριν μέρες την εκπομπή ενός φίλου (όλες οι εκπομπές εδώ), έλεγε από την μία για τα αγάλματα που θα στήσουν οι επερχόμενες γενιές σε όλους αυτούς τους προδότες που έχουμε για αντιπροσώπους, και από την άλλη για την εισαγγελική έρευνα για την προσπάθεια δολοφονίας του Καραμανλή όπου περιγράφοντάς την, με το μοναδικό του τρόπο, έλεγε ότι ο καταδιωκόμενος Καραμανλής διέφυγε τον κίνδυνο βρίσκοντας ασφαλές καταφύγιο σε σουβλατζίδικο. 

Ευχαριστώ που υπάρχεις φίλε. 

 ΥΓ. Περισσότερες πληροφορίες για τη φωτογραφία εδώ.