Denis Diderot (1713-1784)
(...) -Που; -Που; Αναγνώστη, έχετε μια περιέργεια πολύ ενοχλητική! (...) Αν επιμένετε, θα σας έλεγα ότι κατευθύνονται προς...Ναι, γιατί όχι;...προς μια μεγαλοπρεπή έπαυλη με τεράστια πρόσοψη στην οποία έγραφε: "Δεν ανήκω σε κανένα και ανήκω σε όλο τον κόσμο. Θα είστε προτού εισέλθετε, και θα είστε ακόμα και όταν θα φεύγετε." -Εισέρχονται σε αυτή την έπαυλη; -Όχι διότι η επιγραφή ήταν ψεύτικη, ή ήταν μέσα προτού εισέλθουν. -Αλλά τουλάχιστον θα εξέλθουν; -Όχι, διότι η επιγραφή ήταν ψεύτικη, ή ήταν μέσα όταν έφευγαν. -Και τι έκαναν εκεί; -Ο Jacques είπε, αυτό που είναι γραμμένο "εκεί ψηλά"· ο αφέντης του, αυτό που ήθελαν, και είχαν και οι δυο δίκιο, -Τι παρέα βρήκανε εκεί; -Ανάμικτη. - Τι λέγανε; -Μερικές αλήθειες και πολλά ψέμματα. -Υπήρχαν άνθρωποι του πνεύματος; -Και που δεν υπάρχουν; καθώς και ενοχλητικοί που θέτουν ερωτήσεις τους οποίους οι άνθρωποι αποφεύγουν σαν αρρώστια. Αυτό που δυσαρέστησε περισσότερο τον Jacques και τον αφέντη του κατά την διάρκεια της βόλτας τους... -Οι άνθρωποι λοιπόν κάνουν βόλτες; Δεν κάνουν και τίποτα άλλο εκτός αν είναι καθισμένοι ή κοιμούνται. Αυτό λοιπόν το οποίο τους δυσαρέστησε περισσότερο ήταν που βρήκαν καμιά εικοσαριά κατεργάρηδες, οι οποίοι είχαν καταλάβει τα πιο όμορφα διαμερίσματα τα οποία έβρισκαν σχεδόν πάντα πολύ μικρά, και οι οποίοι υποστήριζαν, ενάντια στην κοινή λογική και την πραγματική έννοια της επιγραφής, ότι η έπαυλη τους κληροδοτήθηκε ως πλήρη ιδιοκτησία· και οι οποίοι με την βοήθεια από ένα ορισμένο αριθμό ανήθικων μισθωτών είχανε πείσει ένα μεγάλο αριθμό άλλων ανήθικων μισθωτών, να είναι εντελώς διατεθειμένοι για ένα μικρό χρηματικό αντίτιμο να κρεμάνε ή να δολοφονούν το πρώτο που θα τολμούσε να τους αντιταχθεί, ωστόσο τον καιρό του Jacques και του αφέντη του, οι άνθρωποι τολμούσαν μερικές φορές. -Ατιμώρητοι; -Αυτό εξαρτάται.
Απόσπασμα του βιβλίου Jacques ο φαταλιστής και ο αφέντής του, του Denis Diderot (δημοσιευμένο μετά τον θάνατο του, 1796). Τα μεταφραστικά λάθη, δικά μου.
Το εξώφυλλο της έκδοσης του 1797 με την αρχή του μυθιστορήματος: "Πως γνωρίστηκαν; Τυχαία όπως όλος ο κόσμος. Πως ονομάζονται; Τι σας ενδιαφέρει; Από που έρχονται; Απ' το πιο κοντινό μέρος. Που πάνε; Ξέρει ο άνθρωπος που πάει; Τι λένε; Ο αφέντης δεν λέει τίποτα, και ο Jacques λέει ότι ο λοχαγός του έλεγε ότι όλα αυτά που μας συμβαίνουν, καλά και άσχημα, εδώ κάτω, ήταν γραμμένα εκεί ψηλά."